Studieopbouw

De eerste indrukken 
Roy was in Johannesburg meteen onder de indruk van alle culturen die hij daar zag en voelde zich erg welkom. Nynke landde in Kaapstad en op de snelweg naar het hotel werd de situatie tussen arm en rijk al meteen duidelijk. Aan de rechterkant van de snelweg een enorme township (sloppenwijk) en aan de linkerkant villa's en een filmstudio. Beide zagen dat grote hekken, prikkeldraad en sloten worden ingezet om veiligheid te creëren, maar aan de andere kant in de townships zijn het alleen de golfplaten die een veilig onderkomen bieden. Tijdens één van de schoolbezoeken aan een township-school werden kogelgaten in muren gezien, de grote contrasten werden pas echt duidelijk bij een bezoek aan rijke scholen met grote sportvelden en een zwembad.

Een land vol geschiedenis
Deze tegenstellingen zijn veroorzaakt door de geschiedenis van het land. Zuid-Afrika is een land waar de geschiedenis nog dagelijks merkbaar en voelbaar is. De apartheid heeft nog steeds een diepe impact op het land. Arm en rijk leven naast elkaar. Ook in het onderwijssysteem zie je grote verschillen tussen arm en rijk. Met de komst van Mandela als president werd de apartheid afgeschaft. Ondanks zijn eerdere gevangenschap lukt het hem om vanuit vertrouwen integer te handelen. Het leiderschap van Mandela is een grote inspiratie en een voorbeeld voor velen. 

Leren van het leiderschap in Zuid-Afrika 
Naast het leiderschap van Mandela waren we ook onder de indruk van het leiderschap op de scholen in Zuid-Afrika. De schoolleiders zijn trots op hun school en denken in kansen en mogelijkheden. Naast veel verdrietige situaties, voelde we ook hoop. De passie van de leerkrachten was ontzettend voelbaar. Door de schoolbezoeken werd de bewustwording van het leiderschap versterkt. Als leider doe je ertoe! Je kunt de omstandigheden niet veranderen, maar wel je eigen houding en handelen (Lips, 2021). 

Duurzame impact 
Zowel Roy als Nynke dachten nog vaak terug aan de reis naar Zuid-Afrika. Het maakte diepe indruk, maar het gaf ook een machteloos gevoel. Ze willen daarom samenwerken met duurzame projecten, zodat ze, samen met de deelnemers van de reis, blijvend van betekenis zijn voor kinderen in Zuid-Afrika.   

Wat leverde deze reis Roy en Nynke en wat levert het jou op?
Deze reis bracht Roy en Nynke veel, en ook voor jou kan het een rijke opbrengst hebben. Je krijgt de kans om je leiderschap verder te verdiepen en te ontdekken dat leiderschap niet eendimensionaal is, maar juist gelaagd en veelzijdig. Tijdens de reis pas je je mentale modellen aan en leer je met een open blik en zonder oordeel te kijken naar jezelf en de wereld om je heen. Ook versterk je je onderzoekende houding, waardoor je met nieuwsgierigheid en aandacht nieuwe perspectieven kunt ontdekken. Je leert complexe situaties te doorgronden en vanuit deze inzichten te reflecteren op je eigen context. En bovenal ontdek je onderweg waarschijnlijk nog veel meer waardevolle lessen en inzichten dan je van tevoren had kunnen bedenken.

Ben jij ook klaar om op studiereis te gaan? Ervaar zelf Zuid-Afrikaanse leiderschapsstijlen die jij mee naar huis kan nemen!  

Tijdens de reis duiken we in de rijke cultuur en historie van Zuid-Afrika, een land vol contrasten. Na aankomst in Kaapstad wandelen we naar de Leeukop en kijken we uit over een stad met veel verschillen. We bezoeken de gevangenis op Robben Island waar Mandela en vele andere anti-apartheidleiders decennialang verborgen werden gehouden, afgezonderd van hun familie en aanhang. We luisteren naar de verhalen van overlevenden en we gaan met elkaar in gesprek over de betekenis van leiderschap in tijden van gevangenschap. 

We wandelen door District Six, een voormalige wijk in het oude centrum van de stad waar meer dan 60.000 inwoners gedwongen werden te verhuizen en plaats maakten voor luxe woningen voor de rijke blanke elite. In het museum leren we van de geschiedenis van een gedecimeerde samenleving wat nu een ontmoetingsplaats is voor alle inwoners van Kaapstad.

Na ons verblijf in Kaapstad maken we een ‘tijdreis’ via de historische karakteristieke Kaapse dorpjes naar de prachtige tuinroute waar we drie dagen zullen verblijven in Plettenbergbaai. Deze dagen staan in het teken van een werkbezoek aan The Crags Primary School waar zo’n 500 leerlingen uit de omringende townships les krijgen. We luisteren naar lokale schoolleiders en docenten die elke dag het verschil proberen te maken. We steken ook de handen uit onze mouwen en dragen ons steentje bij aan educatieve projecten in en rondom de school en maken kennis met de lokale bevolking. We worden daarbij ondersteund door het team van Born In Africa dat al ruim 20 jaar de kinderen uit de townships de kans biedt om naar school te gaan en ze voor te bereiden op een hoopvolle toekomst. (www.borninafrica.org).

Naast het verdiepen van je leiderschap, maken we ook ruimte voor reflectie. Omgeven door de indrukwekkende natuur en cultuur van Zuid-Afrika, bezinnen we ook op de lange geschiedenis van de regio. We maken wandelingen in Tsitsikamma National Park en staan zo nu en dan ook stil bij geschiedenis van de apartheid en reflecteren op de manier waarop leiderschap, zoals dat van Nelson Mandela, Walter Sisulu, bisschop Tutu, Steve Biko en Victoria Mxenge, invloed heeft gehad. Door een koppeling te maken naar je eigen praktijk sta je stil bij jouw impact als schoolleider. 

We reizen tot slot via droge steppes van de Karoo en de rijk gevulde wijngaarden naar Stellenbosch. Het hart van het Zuid-Afrikaanse onderwijs, de universiteitsstad van de West-Kaap. We nemen afscheid bij het beeld van Mandela daar waar hij in 1990 hand in hand met zijn vrouw Winnie Victor Vester Prison verliet en hij zijn eerste stappen naar het presidentschap van zijn land zette van wat hij noemde: een Rainbow Nation.

It is better to die for an idea that will live,
than to live for an idea that will die.
Steve Biko

Wat levert de reis je op? 

Geschiedenis 

Je ontdekt welke impact de geschiedenis van Zuid-Afrika heeft op de inwoners. 
Je onderzoekt waarom Zuid-Afrika het land van apartheid is. 
Je ziet wat de apartheid met het land gedaan heeft en nog steeds doet.

Onderwijs 

Je ontdekt het Quintile system.
Je ziet de verschillen tussen de scholen van Quintile 1 - 5. 
Je bezoekt de verschillende vormen van onderwijs in Zuid-Afrika.
Je gaat in gesprek met leerkrachten en schoolleiders over het onderwijs.
Je verkent met directeuren welke uitdagingen het onderwijs in Zuid-Afrika met zich meebrengt. 

Leiderschap

Je gaat in gesprek met andere deelnemers over wat jij hebt gezien op de scholen.
Je koppelt het geleerde aan je eigen praktijk.
Je kunt onder woorden brengen welke impact apartheid kan hebben en kunt dit koppelen aan de geschiedenis van de eigen school. 
Je ontdekt welke betekenins het leiderschap van Mandela en andere leiders kan hebben. 

Persoonlijk leiderschap

Je onderzoekt de impact van de reis op het eigen handelen en reflecteert hierop.
Je verkent welke gebeurtenissen als confronterend of ongemakkelijk worden ervaren en brengt deze onder woorden.
Je benadert het onderwijs met een open blik en zet stappen om zonder (voor)oordeel te kijken.

Asimbonanga 
We zien ze niet meer, maar we luisteren nog altijd naar hun woorden.

Tijdens de laatste periode van Mandela’s gevangenschap in Pollsmoor Prison schreef de Zuid-Afrikaanse zanger Johnny Clegg het lied Asimbonanga Mandela. Het zou een van de grootste anti-apartheidsliedjes in de Afrikaanse geschiedenis worden, gedragen door een jonge gekleurde generatie Zuid-Afrikaners, die verlangden naar nieuw leiderschap na veertig jaar apartheid. Asimbonanga, afkomstig uit het Zulu, betekent: 'we zien ze niet meer' en verwees naar de grote behoefte om helden als Nelson Mandela, Steve Biko, Victoria Mxenge en Neill Aggett te eren.