Afbeelding
Begin april waarschuwde de Europese politieorganisatie Europol voor de toename van cybercriminaliteit nu thuiswerkers massaal gebruik maken van online diensten. "Cybercriminelen spelen in op dit soort trends en ontwikkelingen", merkt ook cybercrime-specialist Jurjen Jansen. "Dat zien we nu tijdens de coronacrisis volop gebeuren. Zo gaan er corona-overzichtskaarten de ronde, waarmee je - als je er op klikt - ongemerkt een virus downloadt. Ook zijn er al phishing mails gespot van criminelen die zogenaamd namens je bank speciale antibacteriële bankpassen aanbieden."
Om mensen in de val te laten lopen, is niet veel nodig, weet Jansen uit eerder onderzoek dat hij deed naar veilig internetbankieren. “Door het logo van een bank, het RIVM of de World Health Organisation te knippen en te plakken in je mailtje, trappen heel veel mensen er al in. Het zijn echt niet allemaal wizzkids, die jarenlang werken aan een virus. Het zijn vooral gewiekste types, die listig gebruik maken van het vertrouwen dat we hebben in dit soort betrouwbare organisaties."
Naast het versturen van virussen en malware ligt er nog een gevaar op de loer: de thuiswerker zelf. “Bij grote organisaties krijgen medewerkers vaak een laptop van de werkgever mee naar huis. Maar je ziet ook volop thuiswerkers die hun oude laptop van zolder halen. De eerste vraag die je jezelf moet stellen, is of alle software up to date is, evenals je virusscanner. Cyberhygiëne noemen we dat in vakjargon: de standaard veiligheidsvoorschriften.”
Daarmee ben je echter nog niet honderd procent beveiligd, waarschuwt Jansen. “Waar maar weinig mensen bij stilstaan is de beveiliging van je internetverbinding en je router. Gebruik altijd een gepersonaliseerd wachtwoord en kies niet voor de standaardinstelling, met als gebruikersnaam en wachtwoord ‘admin’. Als crimineel hoef je dan alleen te ontdekken welke router je in huis hebt en je kunt in een handomdraai iemands netwerkgegevens afvangen."
Het gebruik van unieke wachtwoorden is in veel gevallen de sleutel tot veilig werken, maar zorgt tegelijkertijd voor het nodige gedoe tijdens het werk. "Wanneer je overal nieuwe wachtwoorden voor moet onthouden, wordt het lastig", geeft Jansen toe. "Ik raad daarom een wachtwoordmanager aan. Dit is een soort van digitale kluis, waar je al je wachtwoorden in op kunt slaan. De app LastPass is een uitstekende oplossing en gewoon te downloaden in je appstore."
Tot slot de tip waar Jansen als vader zelf ook de nodige ervaring mee heeft. "Gebruik je laptop alleen voor je werk en niet als gamecomputer voor de kinderen”, lacht hij. “Het klinkt tegenstrijdig, maar zeker nu we allemaal thuis werken, is het nog belangrijker om werk en privé gescheiden te houden.”
Jurjen Jansen is als senior onderzoeker verbonden aan de onderzoeksgroep Cybersafety van de Thorbecke Academie van NHL Stenden Hogeschool en houdt zich bezig met vraagstukken over digitale weerbaarheid van mens en organisatie.