Afbeelding
Behoud van autonomie en identiteit
Job legt uit dat binnen de zorg voor mensen met beginnende dementie vaak ingrijpende keuzes worden gemaakt. “Iemands rijbewijs kan bijvoorbeeld worden ingetrokken. Of er wordt besloten dat iemand geen gebruik meer van zijn of haar keuken mag maken. Het voelt voor de oudere snel alsof die keuze voor ze worden gemaakt, niet mét. Bij NATALIE zetten we juist in op behoud van identiteit en zoeken we naar een balans in autonomie. Een van de ontwerptrajecten van NATALIE is REMEMBRANCE. Hierin gaan we op zoek naar die balans in autonomie. Dit doen we door de waardevolle herinneringen vanuit het perspectief van de oudere én de naaste verzorger te belichten. De benadering die we hiervoor kiezen heet Research Through Design. Hierbij maak je prototypes op basis van zogeheten ontwerpprincipes, die je samen met de doelgroep en hun omgeving uitwerkt.”
Innoveren met de doelgroep
Het lectoraat sleepte voor project NATALIE een ZonMw Createhealth subsidie in de wacht om een raamwerk te ontwikkelen ter ondersteuning van het ontwerp van producten rond verlies van autonomie. Op dit raamwerk (balancing autonomy resonance design) promoveert collega Bard Wartena. Job: “Veel innovatietrajecten beginnen met een kreet als: ik wil een app! Maar dan staat je keuze al vast voordat je jouw doelgroep überhaupt hebt gesproken. Zo’n aanpak levert vaak niet de gewenste oplossing op. We zijn daarom begonnen met ons te verdiepen in onze doelgroep. Niet door statistieken op te zoeken of verslagen te lezen, maar door uitgebreid en aandachtig met een aantal ouderen en hun naaste verzorgers in gesprek te gaan.” Naar aanleiding van deze gesprekken, én een stevige theoretische verdieping, kwamen de eerste ideeën opborrelen. De volgende stap was om deze ideeën snel concreet te krijgen en te testen.
Testen, testen, testen
“Een vroeg prototype in het ontwerptraject, was een schoenendoos met foto’s van vroeger. Dit leverde goede gesprekken op, maar die gingen vooral over het verleden of het heden. Als het over de toekomst ging werd het een stuk ongemakkelijker.” Ondertussen sleutelen de onderzoekers aan een nieuw prototype: een bordspel. Job legt uit dat je in dit spel verschillende rollen kunt aannemen. “We verwachten dat de gesprekken over de toekomst makkelijker worden, wanneer je ze vanuit een ander perspectief kunt voeren. Of dit ook echt het geval is, kunnen we maar op één manier achterhalen. Testen met de doelgroep!”
Innovatie in zorg en welzijn
In het boek ‘Ontwerpen voor zorg en welzijn’ vertelt Job meer over de benadering die ze hanteren: ontwerponderzoek. Hij schreef dit boek samen met collegalectoren van andere hogescholen, om (toekomstige) professionals in zorg en welzijn te helpen innovatieprojecten op te pakken. “Binnen zorg en welzijn liggen veel uitdagende innovatievraagstukken”, geeft Job aan. “Lerend van alle projecten die we de afgelopen jaren deden, kwamen we erachter dat ontwerponderzoek een goede manier is om de zorg te vernieuwen. We leggen in het boek niet alleen uit waarom dat zo is, maar we geven de lezer ook concrete tools om er zelf mee aan de slag te gaan. En natuurlijk laten we veel voorbeelden uit de praktijk zien ter inspiratie.”
Ben jij een professional die samen met je cliënt of doelgroep de zorg wilt verbeteren? Of ben je een docent of student die met ontwerponderzoek aan de slag wil, net zoals binnen de ateliers en fieldlabs van NHL Stenden? Job en zijn collega’s denken graag eens met je mee. Neem hiervoor contact met hem op via job.van.t.veer@nhlstenden.com.