Mariene wetlands zijn gebieden waar land en zee in elkaar overgaan. Ze zijn van onschatbare waarde voor de natuur omdat er van alles groeit, leeft en ontstaat, zoals veel, vaak zeldzame, planten- en diersoorten. Voor mensen zijn ze waardevol omdat ze voedsel (vis, schaal- en schelpdieren) opleveren en omdat ze een buffer vormen tegen overstromingen. Tenslotte is het gebied aantrekkelijk voor toeristen vanwege de natuur, ruimte en rust van het landschap.
De verschillende functies van het gebied en de verschillende belangen die in het geding zijn, geven aanleiding tot maatschappelijke discussies. De Noord-Nederlandse samenleving heeft daarom behoefte aan praktijkgericht onderzoek. Het lectoraat Mariene Wetlands Studies doet dit onderzoek. Het lectoraat is op verzoek van de Waddenvereniging in het leven geroepen. De Hanzehogeschool Groningen en NHL Stenden Hogeschool werken in het lectoraat samen. De Hanzehogeschool richt zich op duurzaamheid en klimaatbewustzijn, NHL Stenden op de toeristische ontwikkeling van het gebied. Waarom bezoeken toeristen het waddengebied? En welk gedrag vertonen zij tijdens dit bezoek? Deze vragen staan in ons onderzoek centraal.
In Nederland bezoeken maar weinig toeristen het vasteland van het waddengebied; bijna iedereen kiest voor de eilanden. Vergeleken met het Duitse kustgebied is onze waddenkust toeristisch nauwelijks ontwikkeld. Ook is er nauwelijks bezoekersinformatie over dit gebied. Hoe kunnen we de aantrekkelijkheid van de vastelandskust aan een groter publiek bekend maken? Daar doet ons lectoraat onderzoek naar.
Toen de Waddenzee als werelderfgoed werd aangewezen, was de verwachting dat het toerisme een impuls zou krijgen. In Duitsland wordt deze status actief gepromoot en hebben ondernemers zelfs speciale werelderfgoedarrangementen ontwikkeld. Maar in Nederland is de status bij veel bezoekers niet bekend, zo blijkt uit ons onderzoek naar het effect van de nominatie. De resultaten van het onderzoek zijn gebruikt om toekomstscenario’s voor de ontwikkeling van het toerisme in Noord-Nederland op te stellen.
Bij de aanwijzing van de Waddenzee tot werelderfgoed deed UNESCO de aanbeveling aan Nederland en Duitsland om te streven naar een strategie voor de duurzame ontwikkeling van toerisme in het waddengebied. Wij hebben onderzocht hoe duurzaamheid door de verschillende toeristische partijen (ondernemers en overheid) geïnterpreteerd wordt. Conclusie: die interpretatie is niet eenduidig. Ook natuurorganisaties kijken verschillend tegen het begrip duurzaam toerisme aan. De onderzoeksresultaten zijn ingebracht bij de internationale uitwerking van de aanbeveling van UNESCO.
Welke rol spelen de natuurwaarden van de Waddenzee bij het toerisme in het waddengebied? Deze vraag komt onder meer aan de orde in het promotieonderzoek van kenniskringlid Akke Folmer. Zij bestudeert de rol van ‘wildlife’ bij plaatsgebondenheid van bezoekers aan het waddengebied. Haar onderzoek is deels gebaseerd op een grote enquête die in 2011 in samenwerking met het lectoraat gehouden is onder deelnemers aan natuurexcursies.
Veel bezoekers in een kwetsbaar natuurgebied kan zorgen voor problemen. Ook doen sommige toeristen afbreuk aan de waarden die een bezoek aan het gebied voor andere toeristen juist aantrekkelijk maken. Goed beheer van het gebied is nodig om een en ander in goede banen te leiden. In 2012 en 2013 hebben wij onderzoek gedaan naar de wensen voor de toeristische ontwikkelingen binnen het gebied en de beheersdoelstellingen op grond van het geldende beleid en gekeken in hoeverre die op elkaar aansluiten.
We werken samen met andere lectoraten die onderzoek doen naar toerisme en gastvrijheid en met collega-lectoren in Noord-Nederland die zich bezighouden met de duurzame ontwikkeling van het waddengebied. Ook de Waddenacademie, het kennisinstituut voor Nederlandse waddengebied, is een belangrijke partner.
Ook studenten werken mee aan ons onderzoek. Het lectoraat Mariene Wetlands Studies is verbonden aan de opleiding Leisure en Tourism Management. Volg je deze opleiding en ben je geïnteresseerd in het waddengebied? Dan kan je helpen. Bij alle onderzoeksprojecten vragen we studenten mee te doen. Ook tijdens je colleges kom je in aanraking met het onderwerp marine wetlands. Want de resultaten van het onderzoek neemt de opleiding mee in het onderwijsprogramma.
Na een positieve evaluatie van het lectoraat in 2014 hebben we een nieuw lectoraatsplan gepresenteerd. Op basis hiervan hebben de colleges van bestuur van de Hanzehogeschool en NHL Stenden besloten het lectoraat te verlengen. De twee hogescholen gaan de komende lectoraatsperiode nauwer samenwerken. De volgende onderzoekslijn, die aansluit op onze vorige projecten, is leidend:
'Hoe interpreteren bezoekers en bewoners van het waddengebied de waarden van het gebied en hoe kunnen, gegeven de voorgenomen ruimtelijke transities van de waddenkust, de aantrekkelijkheid en leefbaarheid van het gebied vergroot worden?'
We gaan onderzoek doen naar verschillende vragen:
De lector, het hoofd van de kenniskring, is Drs. Hans Revier. De kenniskring bestaat verder uit medewerkers van NHL Stenden. Ze geven les aan diverse opleidingen en doen praktijkgericht onderzoek.
NHL Stenden Hogeschool
Academie Leisure & Tourism
Postbus 1298
Rengerslaan 8-10
8900 CG Leeuwarden
Secretaresse lectoraat Mariene Wetlands Studies: Christina Pafforaad
E: christina.pafforaad@stenden.com
T: 058 244 13 83
Office Manager ESR/Bureau Academisering: Sonja Schuil
E: sonja.schuil@stenden.com
T: 06 19 28 13 29