Afbeelding
Negatief zelfbeeld
Ingrid Veenstra is GZ Psycholoog en opdrachtgever van Helena en Larissa. In de praktijk ziet ze steeds vaker vrouwen en meisjes met autisme. “Vaak kampen ze dan al langer met klachten zoals angst, dwang of een laag zelfbeeld, maar de juiste diagnose is nog niet gesteld. Autisme manifesteert zich namelijk anders in vrouwen dan in mannen en de signalen zijn niet altijd even zichtbaar. Meiden zijn van nature sociaal vaardiger en kunnen dat gedrag makkelijker aanvoelen en overnemen. Ze hebben bijvoorbeeld bijbaantjes en onderhouden contact met vrienden. Dat ze moeite hebben met sociaal contact valt dan aan de buitenkant niet op. Maar in hun hoofd is het druk: over iedere interactie denken ze uitvoerig na. Wat is de norm? Hoe komt iets over? Dat gedachteproces kost ontzettend veel energie.”
“Meiden met autisme voelen vaak de druk om sociaal en empathisch te zijn”, vervolgt Ingrid. “Dat zijn hun vriendinnen bijvoorbeeld ook. Tegelijkertijd kampen ze met het gevoel anders te zijn en er niet bij te horen. Dat zijn bouwstenen voor een lage eigenwaarde en een negatief zelfbeeld. Om het tij te keren is het belangrijk om deze meiden al op jonge leeftijd te ondersteunen met een behandeling die gericht is op acceptatie en educatie. En die laagdrempelige, praktische ondersteuning biedt om het lage zelfbeeld mee aan te pakken. Het afstudeerproject van Helena en Larissa vormt daar een mooie aanvulling op.”
Kom AUT je hoofd
‘Hoe kunnen we jonge meiden met autisme praktische handvatten bieden om met een laag zelfbeeld aan de slag te gaan?’ Dat was de vraag die Ingrid vanuit de praktijk meenam de schoolbanken in. Helena en Larissa bogen zich met veel enthousiasme over de kwestie. “Tijdens ons afstudeeronderzoek spraken we meiden met autisme. Het viel ons op dat veel van hen zich schamen voor hun autismespectrumstoornis. En dat dat grote impact heeft op hoe ze naar zichzelf kijken. Dat vonden we verdrietig om te horen. Daarom hebben we ons voor de volle honderd procent ingezet voor ons onderzoek.”
Verschillende ideeën passeerden de revue. Larissa: “We hebben onder andere met het idee van een game gespeeld. Maar omdat kinderen met autisme gevoeliger kunnen zijn voor verslavingen, vonden we dat niet passend. Na veel verkennende gesprekken hebben we bewust gekozen voor een offline boekje. Met ‘AUT je hoofd’ kunnen jonge meiden op een praktische, creatieve en prikkelvrije manier aan de slag met hun zelfbeeld. Het is een echt doe-boek waarbij we creatieve opdrachten afwisselen met wetenschappelijk onderbouwde oefeningen. Door het invullen krijgen de meiden op een laagdrempelige manier kennis over het zelfbeeld en ontdekken ze hoe ze naar zichzelf kijken.” Voor de ontwikkeling van het boekje deden Helena en Larissa grondig onderzoek. Helena: “We hebben goed geluisterd naar doelgroep. Wat vinden zij fijn? Wat juist niet? En waar hebben ze behoefte aan? Zo hadden we bijvoorbeeld eerst een vrolijk en kleurrijk design. Tot we erachter kwamen dat dit juist voor overprikkeling kon zorgen. Zo hebben we over ieder element grondig nagedacht.”
Volgens de studenten is dat precies de meerwaarde van het uiteindelijke eindproduct. “Er zijn natuurlijk meerdere boeken op de markt waarmee je aan de slag kunt met een negatief zelfbeeld”, vertelt Helena. “Maar iets wat tot in de kleinste details is aangepast aan de eisen, wensen en voorkeuren van deze specifieke doelgroep was er nog niet. Bovendien is het boek gestoeld op Competitive Memory Training-methode (COMET), een vorm van cognitieve gedragstherapie die vaak wordt toegepast bij kinderen en jongeren met een laag zelfbeeld. Daardoor is het invullen ervan niet alleen een leuke en creatieve bezigheid, maar ook daadwerkelijk zinvol.”
