Studenten NHL Stenden geven Friese Joodse slachtoffers Tweede Wereldoorlog een gezicht

De geschiedenis levend houden als het niet meer levend is

De studenten werken in opdracht van Stichting Sobibor, opgericht in 1999 door kampoverlevende Jules Schelvis. Stichting Sobibor gaf sommige slachtoffers al een gezicht door een verhaal over hun leven te publiceren op de website van de stichting. Het verzoek aan de studenten van NHL Stenden was om méér van zulke verhalen te verzamelen. In totaal zetten Rebecca en Eline 29 verhalen op papier. Een belangrijke taak, vindt Rebecca. “Er blijven elk jaar minder ooggetuigen over die de oorlog hebben meegemaakt. Het is mooi dat we dit nu nog vol beleving kunnen opschrijven. Het houdt de geschiedenis levend als het niet meer levend is.”

Indrukwekkende zoektocht

Rebecca en Eline legden contact met Friese gemeenten, stadsgidsen en het Joods Monument om informatie te verzamelen over de slachtoffers uit Harlingen, Sneek, Gorredijk, Wolvega en Drachten. Het was een indrukwekkende zoektocht voor Rebecca. “Ik neem de verhalen vaak mee naar huis. Door op zoek te gaan naar deze verhalen, leg je verbanden: deze mensen kunnen in dezelfde transportwagen gezeten hebben, zaten misschien bij elkaar in de klas of zijn op dezelfde dag vermoord. Dat is wel aangrijpend.”

Struikelstenen ter herinnering aan Hendrica en Levi Mendels.

Het verhaal van Levi Mendels

Hoewel ieder verhaal op zijn eigen manier indruk heeft gemaakt, is er één die Rebecca niet snel zal vergeten. Het gaat over Levi Mendels, geboren op 4 augustus 1885. Levi was, net als zijn zus Hendrica, doof. Samen woonden ze in Wolvega achter een kleine winkel die zij met z’n tweeën hadden. Ze verkochten potten, pannen en andere huishoudelijke artikelen. “Hendrica bleef in de winkel, terwijl Levi met een kar vol spullen door de straten liep om zijn waren te verkopen. Levi was een bekend figuur in Wolvega, doordat hij als doof zijnde toch met zijn kar eropuit trok. Mensen spraken hem aan of riepen hem omdat ze iets wilden kopen, maar Levi hoorde niks.” Het laatste woonadres van Levi is Hoofdstraat West 38 (toen Westeinde) in Wolvega. Hij stierf op 2 april 1943 in vernietigingskamp Sobibor in Polen.

De familie Leijdesdorff in de tuin op de Midlumerweg, Harlingen. v.l.n.r.; onbekende mevrouw, Leonard Leijdesdorff, Isaac en Rita Leijdesdorff, Rosa Leijdesdorff-Vos en Hanneke Leijdesdorff. Bron: Centraal Comité 1945 & Vereniging Oud Harlingen. (2017).

Toegevoegde waarde

Rebecca zal de verhalen altijd met zich meedragen. “Het is een mooie toevoeging aan mijn studie. Het is een belangrijk onderdeel van onze geschiedenis. Ik let nu veel vaker op struikelstenen en ik wil er later, als ik voor de klas sta, ook graag iets mee doen in de lessen.”

Meer nieuws