Afbeelding
Uit: Dagblad van het Noorden (29 maart 2023). Door: Jean-Paul Taffijn
Natuurlijk, je weet best dat je op een plank van een paar centimeter hoog staat, gewoon in de hal van een bedrijfspand in Leeuwarden. En toch durf je geen stap te nemen. De virtuele wereld die je dankzij een speciale bril ziet, vertelt je namelijk iets heel anders. Je staat op een hoge rots te midden van een prachtig berglandschap. Een duizelingwekkende diepte ligt voor je, precies onder de loopplank waar je geacht wordt over te lopen.
,,Je reptielenbrein zegt: dat ga ik dus niet doen, ik wil niet dood’’, vertelt productmanager Anne Dora Winius van Kana. ,,Maar intussen weet de prefrontale cortex, het denkbrein, dat je bedot wordt, dat je gewoon op de grond staat met een bril op. Je kunt de virtuele diepte inspringen zonder enig risico. Zo laten we zien dat spanning soms onterecht wordt opgeroepen en dat je hierop invloed kunt uitoefenen door jezelf te kalmeren. Als je maar de juiste begeleiding krijgt.’’
Niet dat stress nou per se slecht is. Integendeel. We hebben allemaal stress nodig om te kunnen presteren, alleen verschilt per persoon hoe dat werkt. Winius: ,,Het gaat erom dat je je eigen stress leert kennen en kunt inzetten in je voordeel. Ik heb bijvoorbeeld een talent om te kunnen ontspannen. Dat betekent meteen wel dat ik af een toe een beetje stress moet opzoeken om me goed te kunnen concentreren op één taak. Iemand die juist snel stress voelt, moet zien meer te ontspannen. En dat kan ook.’’
Hartritme en algoritme
Kana ontwikkelde een methode om je eigen type stress te leren herkennen, zodat je ernaar kunt handelen. Dat doet het bedrijf met behulp van software die leunt op inzichten uit de wetenschap en de praktijk. De zogeheten hartslagvariabiliteit (HRV) is daarbij een van de belangrijkste uitgangspunten. De manier waarop het ritme van je hartslag verandert, zegt iets over de stress die je ervaart. Met gebruikmaking van een uitgekiend algoritme daaromheen, bouwt Kana onder meer Virtual Reality-games die je inzicht geven en je verder helpen.
Een sensor op het lichaam vertelt je op welke momenten je hartslag heftig omhooggaat en hoe het zit met je HRV. Kortom: waar schiet je in de stress en wat helpt om die stress te verlagen of juist verhogen. Voor (zorg)professionals die werken met stressklachten, is de tool een uitkomst. Zorginstellingen gebruiken het, arbodiensten en meer. Maar ook topsporters kunnen er veel van leren. Het vrouwenvoetbalteam van sc Heerenveen deed er zijn voordeel mee om situational awareness te verbeteren.
Die brede inzetbaarheid heeft te maken met de benaderingswijze, stelt Winius. ,,Wat goed is aan ons systeem, is dat we meten en analyseren op basis van jouw eigen waarden. Dat is anders dan de meeste tools, die uitgaan van een gemiddelde voor gezonde mensen. Door die andere aanpak, is onze methode beter te gebruiken bij alle groepen en individuen. Je kunt je eigen wensen en doelen op die manier nastreven.’’
Meten is weten, daarna behandelen is een volgende stap. Dat doet Kana niet of nauwelijks. De software is echt bedoeld als gereedschap, waarmee de klus gemakkelijker geklaard wordt. Het bedrijf leidt wel specialisten op die de tools in hun behandelpraktijk kunnen inzetten.
Kana maakt virtual reality-software met biofeedback vooral om de begeleiding van mensen met stress(problemen) in instellingen en organisaties te verbeteren. Maar er is ook een app, in wezen voor iedereen (die een abonnement afneemt). Met de app krijg je inzicht in de momenten waarop je veel of weinig stress ervaart. En dat kan best verrassend zijn. Bovendien biedt de app dagelijkse adviezen over hoe om te gaan met een overschot of een tekort aan stress.
Health Innovation
,,Wij vinden dat stress herkennen en ermee leren omgaan op jonge leeftijd geïntroduceerd zou moeten worden’’, vertelt Afke Link. Zij doet als student van de master Health Innovation aan NHL Stenden Hogeschool haar afstudeeronderzoek bij Kana. ,,Ik ontwikkel een lesprogramma voor basisschoolleerlingen. Voor hen is het heel nuttig om met stress te kunnen omgaan en stress te herkennen. Dat kan psychische problemen op latere leeftijd voorkomen.’’
Na haar afstuderen blijft Link aan het werk bij Kana. Dan heeft ze haar leven in een paar jaar flink omgegooid. ,,Ik heb hbo-verpleegkunde gedaan en ging uiteindelijk werken als wijkverpleegkundig coördinator. Ik stuurde de teams in de wijken aan. Dat was heel leuk, maar ik liep er op zeker moment tegenaan dat ik dacht: er kan méér uitgehaald worden, het kan beter. Ik besloot mijn baan op te zeggen en voltijds de studie op te pakken. Na een weekje snuffelstage bij Kana wist ik dat dit zo’n omgeving is die ik zocht, waar ik meer kan betekenen en verder onderzoek kan doen en mezelf ontwikkelen.’’
Toevallig of niet, Anne Dora Winius deed dezelfde studie, zij het in deeltijd. ,,Ik wist allang dat ik iets wilde met mensen helpen. Daarom koos ik voor de studie maatschappelijk werk en dienstverlening, met als specialisme medisch maatschappelijk werk. Dat directe contact deed me goed, maar ik merkte dat ik soms wat te ongeduldig was, dat ik meer impact wilde hebben.’’
In gemeentedienst was ze in haar volgende baan belast met het tot stand brengen van meer inspraak door en samenwerking met de inwoners. ,,Daar liep ik eerlijk gezegd wat op leeg. We hadden mooie plannen, maar het ging veel te stroperig en langzaam.’’
De studie Health Innovation bleek een uitkomst. ,,Ik deed onderzoek naar de stress die technologie teweegbrengt onder zorgprofessionals. Heel interessant. Ik zag dat we heel veel data verzamelen, waar we meer mee kunnen. De studie is bijzonder, want praktijkgericht. Innovatie roept in de praktijk soms weerstand op, de master Health Innovation biedt hiervoor handvatten. Je ziet een probleem en zoekt een oplossing volgens de methode van design thinking , benoemen zowel Winius als Link. ,,Daarmee sluit het perfect aan bij ons werk bij Kana.”
Op de foto: Anne Dora Winius en Afke Link helpen mensen met virtual reality om angst- en stressklachten te bestrijden. Foto: Niels Westra