Afbeelding
Vijf vragen aan Welmoed van der Velde
- Waarom is het belangrijk om onderzoek te doen naar scheepswrakken op de Noordzee?
Op de bodem van de Noordzee liggen duizenden wrakken van schepen en vliegtuigen, veelal uit de Eerste en Tweede Wereldoorlog. We hebben te weinig kennis over deze wrakken. We weten bijvoorbeeld van de meeste wrakken niet welke lading (munitie en brandstof) er nog in zit. Na verloop van tijd kan de munitie gaan lekken en kunnen gevaarlijke stoffen zoals TNT in het milieu komen. Door meer informatie over wrakken te verzamelen, kunnen landen beter geïnformeerde beslissingen maken. Sommige wrakken moeten op basis van hun risicoprofiel worden opgeruimd, andere moeten worden gemonitord en weer andere kunnen met rust worden gelaten omdat ze geen gevaar opleveren. Met goede informatie kunnen overheden hun middelen dus zo efficiënt mogelijk inzetten en kan het milieu zo goed mogelijk worden beschermd.
- Wie zijn er bij het onderzoek betrokken en waarom?
Een ingewikkeld probleem als wrakken op de zeebodem kan alleen worden opgelost door internationale samenwerking en inzet van verschillende expertises. Een wrak van een Duits oorlogsschip op Nederlandse zeebodem roept bijvoorbeeld de juridische vraag op welk land bevoegd is te beslissen of het moet worden opgeruimd. Daarnaast vergt het hydrografische kennis om te bepalen waar het wrak ligt. Bovendien is kennis over toxicologie en voedselveiligheid nodig om te weten te komen wat de risico’s zijn voor mens en milieu. Het North Sea Wrecks project wordt gesubsidieerd door de Europese Unie. Hierdoor is het mogelijk dat experts op het gebied van hydrografie, mariene biologie, archeologie, oorlogsschepen en maritiem recht uit verschillende EU landen hun kennis delen. NHL Stenden Hogeschool heeft unieke expertise op het gebied van hydrografie (Ocean Technology) en maritiem recht (lectoraat Maritime Law) en draagt daarmee bij aan het project.
- In welke fase zit het onderzoek en wat hebben jullie zoal ontdekt?
We zijn halverwege het project. We hebben door monsters te nemen op zee ontdekt dat munitie is gaan lekken. Hele kleine hoeveelheden gevaarlijke stoffen komen vrij. Deze stoffen zoals TNT zijn gevaarlijk. We weten nog niet wat de gevolgen daarvan zijn voor het milieu en de voedselketen. Daar is extra onderzoek voor nodig. Voor het onderzoek naar de voedselveiligheid hebben we inmiddels een aanvullende EU subsidie gekregen.
- Hoe doe je goed onderzoek naar scheepswrakken en op welke manier worden studenten bij dit onderzoek betrokken?
Studenten van verschillende opleidingen van onze hogeschool zoals Maritiem Officier, Ocean Technology en de Thorbecke Academie doen onderzoek binnen het project. Studenten van de opleiding Ocean Technology hebben met behulp van sonartechnologie vier wrakken in de buurt van Terschelling in beeld gebracht. We weten nu welke wrakken nog redelijk in tact zijn en welke in stukken uiteen zijn gevallen. Studenten Maritiem Officier hebben op basis van historische gegevens onderzocht welke brandstof en lading aan boord van de wrakken is. Rechten studenten, zowel van onze hogeschool als van de Hanze Hogeschool, hebben onderzocht welke aanvullende regelgeving moet worden gemaakt voor oorlogswrakken. Studenten en onderzoekers uit verschillende expertisegebieden werken samen aan een oplossing voor een ingewikkeld praktijkprobleem. Deze manier van werken is een goede voorbereiding op de praktijk en sluit perfect aan bij Design Based Education aanpak van onze hogeschool.
- Wat gaan we in de toekomst nog meer horen over North Sea Wrecks?
Onze juridische onderzoekers en studenten werken samen met de internationale regelgevende instantie OSPAR aan nieuwe regelgeving voor munitie. Over het voorstel voor deze nieuwe regels wordt in 2022 binnen OSPAR onderhandeld. De monsters die bij de wrakken zijn genomen, worden nader geanalyseerd door een laboratorium in Kiel. De resultaten daarvan worden medio 2023 verwacht.