Afbeelding
Zaterdag 10 december is de dag van de mensenrechten. Een onderwerp dat regelmatig terugkomt bij de colleges politiek van Veen aan studenten van Social Work. “Binnen de opleiding besteden wij hier veel aandacht aan. Het onderwerp sluit aan bij hun toekomstige beroep. En vaak leidt het tot mooie gesprekken. Studenten voelen vaak wel aan waar het wringt in de samenleving en onderwerpen zoals de misstanden bij Ter Apel gaan ze aan het hart. Maar de beweging in de samenleving zien ze niet altijd, ik probeer als docent deze incidenten breder te trekken. Want deze incidenten zijn van een groeiende beweging in de samenleving.”
Tweedeling splijt Nederlandse samenleving
Geen waardige opvang voor asielzoekers, maar ook het tegenhouden van demonstranten recent in Staphorst zijn daar voorbeelden van, volgens Veen. “Bij Staphorst zag je goed de tweedeling die is ontstaan in de samenleving. Ik link dat aan de theorie van journalist David Goodhart. Hij bepleit dat we in de samenleving twee groepen hebben: ‘somewheres’ en ‘anywheres’. Kort gezegd heb je mensen die gebonden zijn aan een regio en mensen die op meerdere plekken een bestaan kunnen opbouwen en vaak ook wat hoger opgeleid zijn. Onze bestuurders behoren vaak tot de laatste groep. En de eerste groep voelt zich minder vaak gehoord en daar spelen populistische stromingen handig op in.”
Student Bestuurskunde-Overheidsmanagement Tom van der Wolf ziet van dichtbij de verschillen. “Ik volg nu vanuit de Thorbecke Academie de geïntegreerde pre-master van de Rijksuniversiteit Groningen, maar ik ben ooit begonnen op mbo niveau 2. Ik denk dat mijn huidige medestudenten over het algemeen een betere thuisbasis hebben dan mijn eerdere klasgenoten. Ik maak me over mijn eigen toekomst geen zorgen, maar wel over deze tweedeling. Veel mensen beginnen met een achterstand in de samenleving en zolang we een neoliberaal beleid hebben, dan zal het zo blijven dat de rijken rijker worden. Terwijl het volgens mij makkelijk op te lossen is. Pas geleden had The Guardian een artikel over dat een paar procent belasting bij de superrijken in Groot Brittannië een winter zonder zorgen voor de allerarmsten betekenen. Om te voorkomen dat de tweedeling groter wordt, zou de overheid moeten zorgen voor een meer eerlijke verdeling.”
Populisme en de overheid
Uit onvrede stemmen veel mensen nu op de populistische partijen zegt Gauke Veen. “En die partijen keren zich vaak tegen de overheid. In Nederland wordt die situatie gevoed door twee grote affaires: de toeslagenaffaire en de gaswinning in Groningen. Daar heeft de overheid duidelijk gefaald. Met name de populistische partijen hebben dit aangegrepen om zichzelf te profileren op dit punt. Door de overheid zelf ter discussie te stellen, ontstaat naar mijn mening een gevaarlijke situatie.“
Want, zegt Veen: “Wat we ook vinden van onze overheid, we leven nog steeds in een democratisch land. Grofweg functioneert onze democratie naar behoren.” Van der Wolf is het daarmee eens. “Ik denk dat we in Nederland het nog goed hebben en dat het hier met de schending van de mensenrechten erg meevalt. “
Dat de overheid worstelt met populistische politieke partijen begrijpt Veen goed. “De regering zou een antwoord moeten vinden hierop. Of dat zit in het verbieden van demonstraties of het verbieden van politieke partijen is nog maar de vraag. Ook hier zie je dan namelijk weer dat dit verbieden een aantasting wordt van onze democratie. Dit is een oude discussie die gaat over de vraag hoe weerbaar een democratie moet zijn. Een democratie die partijen op grote schaal verbiedt, is in feite geen democratie meer.”
Tom van der Wolf denkt dat de dialoog openhouden de beste oplossing is. “Onderzoeken wat er écht speelt en wat concrete oplossingen zijn en de discussie aangaan op basis van feiten.”
Gauke Veen zegt dat we ons poldermodel moeten koesteren. “We mogen daar graag over zeuren maar polderen betekent het gesprek aangaan waarbij ruimte is voor elkaars denkbeelden.”
Gauke Veen spreekt komende zomer op het congres van de EASSW (European Association of Schools of Social Work) in Porto over populisme.