Afbeelding
Bij het woord toekomstvoorspelling ontstaat al snel het beeld van een wazige glazen bol of schimmige tarotkaarten. Maar niets is minder waar bij het lectoraat Scenarioplanning van NHL Stenden Hogeschool. ,,In een interactieve setting denken we met een ondernemer en betrokkenen na over wat er in de komende jaren op z’n pad kan komen”, legt lector Albert Postma uit. ,,Ook wij hebben niet de gave om de toekomst te voorspellen, maar we kunnen die wel in kaart brengen.”
Reageren en ondersteunen
Hoe kun je in een snel veranderende wereld als ondernemer voorop blijven lopen? Het is de vraag waar lector Albert Postma zich dagelijks mee bezighoudt. ,,De kunst is om niet alleen te reageren op trends, maar proactief te kijken naar op handen zijnde ontwikkelingen en hun invloed op de sector’’, vertelt de lector. ,,Daarbij ondersteunen wij bedrijven met onze kennis. Aan de hand van ontwikkelingen in de samenleving die we waarnemen, schetsen we een aantal scenario’s. Vaak denken ondernemers dat ze daar eentje uit mogen kiezen, maar het is juist zaak om op alle scena-rio’s te anticiperen om meer toekomstbestendig te zijn.”
Als voorbeeld noemt Postma de trend ‘Laatste kans-toerisme’. ,,We zien dat mensen steeds vaker kiezen voor plekken waar je nu nog naartoe kan omdat ze dreigen te verdwijnen, zoals de gletsjers op IJsland. Daar kun je als ondernemer op inspelen. Tegelijkertijd moet je in je achterhoofd houden dat dit geen ‘never ending story’ is. Wat als er over een aantal jaar veel minder gevlogen wordt omdat het door de CO2-tax te duur wordt? Heb je dan nog genoeg bestemmingen beschikbaar?’’
Hang naar verleden
Nog zo’n trend is ‘magische nostalgie’, weet Postma. ,,Mensen krijgen een hang naar het verleden, onder het mom van: vroeger was alles beter. Je ziet dat mensen weer gaan kamperen en dingen doen die ze vroeger deden: visvakanties, fietsvakanties en ouderwets kamperen zonder wifi op het terrein. De afgelopen jaren spraken we over de trend ‘fomo – the fear of missing out’. Euromonitor beschreef onlangs de opkomende ontwikkeling van ‘jomo – the joy of missing out’. Even bijkomen van het jachtige leven. Ook daar kun je nu al op inspelen. Maar wees je ervan bewust dat ook dit na verloop van tijd weer verandert.’’
Ondanks scenario’s die de nodige handvatten geven, blijft het lastig om mensen in een hokje te stoppen, weet de lector. ,,We hebben te maken met fluid identity: vloeibare identiteit. Vroeger kon je aan iemands opleiding en inkomen uitstekend voorspellen wat voor vakantiebestemming daarbij paste. Maar je ziet dat hoogopgeleiden een dure wintersportvakantie afwisselen met een relatief goedkope vakantie in eigen land met de tent. Of een korte vakantie met vrienden combineren met een langere vakantie met partner en kids. Niets in het leven staat vast, maar met scenarioplanning kun je je wel voorbereiden op die onzekerheden in de toekomst.”
Albert Postma is lector Scenarioplanning bij NHL Stenden Hogeschool. Het lectoraat neemt een centrale plaats in binnen het European Tourism Futures Institute (ETFI), een kenniscentrum dat verbonden is aan de Academy for Leisure and Tourism van de hogeschool.