Holi-Frysk: Meertalig voortgezet onderwijs voor iedereen

Wat is de aanleiding voor het project?

Regionale en minderheidstalen, zoals het Fries, komen steeds meer in contact met migrantentalen, omdat meer migranten naar officieel twee- of meertalige Europese regio’s trekken. Scholen in deze regio’s hebben vaak al moeite om aan de eisen voor nationale en vreemde talen in het curriculum te voldoen en worden nu ook geconfronteerd met de behoefte aan een andere aanpak van talen. Echter, hoe zij dit in de praktijk kunnen aanpakken is vaak onbekend bij de scholen en docenten. Terwijl sommige onderzoeken naar de holistische aanpak (ook wel meertalige aanpakken genoemd) al uitgevoerd zijn voor het primair onderwijs, is het tot nu onder-onderzocht binnen het voortgezet onderwijs.
 

Welk probleem lost het project op?

Het project richt zich op meertalige aanpakken in de context van voortgezet onderwijs in de tweetalige provincie Friesland en heeft als doel:

1. Een interventie te ontwikkelen om de attitudes van leerlingen en docenten ten aanzien van (het leren van) de Friese taal en meertaligheid positiever te maken. Deze interventie bestaat uit het ontwikkelen van activiteiten gericht op de vraagstukken van de deelnemende scholen.
2. Onderzoek te doen naar de effecten van deze interventie op de attitudes van  leerlingen en docenten, de Friese taalvaardigheid leerlingen en de meertalige  didactiek van docenten.

Projectaanpak

Het project heeft een bottom-up opzet:

• Vraag rond een meertaligheidsvraagstuk van de school
• Activiteit voorstel van het projectteam met behulp van een matrix
• Implementatie van de activiteit door de docent
• Feedback van de docent op de activiteit door middel van een evaluatieformulier
• Verbetering van de activiteit voor de online toolbox

Hoofdprincipes

• Holistisch model voor meertalig onderwijs

Het project combineert verschillende aanpakken voor meertalig onderwijs: bewustwording van talen, taalvergelijking, intercomprehensie, immersie en translanguaging. Deze holistische aanpak tegenover meertalig onderwijs maakt het project uniek.

• Van erkenning tot het gebruiken van meerdere talen

De holistische aanpak maakt het mogelijk niet alleen talen te herkennen en erkennen maar ze ook te gebruiken. Zo komen leerlingen in contact met talen die ze niet spreken en kunnen hun complete linguïstische repertoire gebruiken.

• Creatie in samenwerking met docenten

Om duurzaamheid en eigenaarschap te ondersteunen worden de activiteiten in samenwerking met de docenten van de verschillende scholen ontwikkeld. Elke school heeft haar eigen vragen aangaande het gebruiken van meerdere talen in het klaslokaal. Deze individuele vraagstukken vragen om verschillende aanpakken en activiteiten.

• Inhoud en taalleren

De mogelijkheid om verschillende talen in het klaslokaal te gebruiken is niet alleen belangrijk voor het taalonderwijs maar voor alle vakken. De activiteiten worden daarom niet alleen ontwikkeld in de context van het leren van (vreemde) talen maar richten zich ook op het leren van inhoud zoals zaakvakken.

• Multimodaal

De activiteiten concentreren zich niet op één modaliteit mar op verschillende modaliteiten: lezen, luisteren, schrijven en spreken.

Projectteam

• Joana Duarte (projectleider)
• Cor van der Meer (projectmanager)
• Mirjam Günther-van der Meij (onderzoeker)
• Laura Nap (stagiair)
• Annika Klein (stagiair)

Voornaamste opbrengsten en resultaten

• Holi-Frysk online leeromgeving

In samenwerking met de Afûk is een deel van onze activiteiten gedigitaliseerd in de online leeromgeving eduFrysk. In de Holi-Frysk online leeromgeving vind je verschillende digitale activiteiten over bijv. taalfamilies, dialecten, zinsbouw en linguistic landscape. Leerlingen kunnen er zelfstandig, in tweetallen of in groepjes mee aan het werk. Alle activiteiten kunnen in het Fries, Nederlands of Engels gedaan worden.

Scholen die voor het vak Fries al met Searje 36 werken, kunnen de Holi-Frysk activiteiten vinden via de Mediatheek. Wil je met jouw school ook de digitale Holi-Frysk activiteiten proberen en heb je nog geen toegang? Meld je dan hier aan door ons je schoolnaam, naam contactpersoon en e-mailadres te sturen. Met de eigen code kun je de voortgang van je leerlingen volgen. Ben je nieuwsgierig geworden en wil je meteen even een kijkje nemen? Dan kun je ook als gast inloggen.

• Toolbox

De Holi-Frysk-toolbox is een open online toolbox met daarin de in het Holi-Frysk project ontwikkelde lesactiviteiten. Door in onderstaand menu op één van de activiteiten te klikken, is een pdf-bestand van de lesactiviteit met bijbehorende werkbladen te downloaden. In sommige pdf-bestanden staan extra links voor bijv. het downloaden van een presentatie. De toolbox is in drie talen beschikbaar: Nederlands, Fries en Engels.