Afbeelding
Steeds meer aspecten in ons leven en werk worden digitaal. En dat geldt zeker ook voor veel facetten rondom gezondheid en welzijn. Van diabetes app en coronamelder tot virtual reality therapie en online buddies, het aantal digitale oplossingen groeide het afgelopen decennium hard. Soms technologie-gedreven, soms vraaggericht. Soms succesvol, soms minder.
De verwachting is dat technologische toepassingen in de toekomst nog belangrijker gaan worden. Ook omdat digitale innovatie in zorg en welzijn nodig is om de uitdagingen in deze sector het hoofd te bieden. Met de toenemende zorgconsumptie en een slinkende groep professionals en mantelzorgers die de zorg moeten leveren, wordt er nadrukkelijk gekeken naar technologische mogelijkheden.
Mensgericht ontwerpen
Volgens Van ’t Veer is het vooral een uitdaging om ervoor te zorgen dat technologische innovatie niet iets is wat ons overkomt, maar iets waar we weloverwogen voor kiezen. “We willen met ons lectoraat een bijdrage leveren aan een verantwoorde balans tussen zorg en ondersteuning aan kwetsbare doelgroepen en digitale vernieuwing. Aan innovatie die echt werkt. Het is belangrijk dat we bij het bedenken van nieuwe digitale toepassingen de gebruikers meenemen in het denkproces. Dus de cliënten en patiënten waar het om draait, maar ook de zorg- en welzijnsprofessionals die dagelijks met ze te maken hebben. Het belang om te ontwerpen vanuit de wensen en kenmerken van de gebruiker is iets wat veel gepredikt wordt, maar in de praktijk nog onvoldoende gebeurt.”
Fokko-Jan van der Ploeg van MEE Noord onderschrijft dit. Samen met Van ’t Veer zette hij recent het MEE lab op. Het lab zoekt naar oplossingen voor complexe vraagstukken door mensgericht te ontwerpen. Eén van de vraagstukken is hoe recidive verminderd kan worden onder ex-gedetineerden met een licht verstandelijke beperking. Van der Ploeg: “Het werkveld heeft simpelweg ontzettend veel behoefte aan mensgerichte innovatie. Te vaak heeft traditioneel onderzoek weinig duurzame en positieve resultaten opgeleverd. Job van ’t Veer is een autoriteit op het gebied van mensgericht ontwerponderzoek en weet met deskundigheid en enthousiasme ook anderen mee te nemen.”
Implementatie is uitdaging
Ook de implementatie van een nieuwe tool veel aandacht, Van 't Veer: “Ik denk dat iedere zorg- en welzijnsorganisatie wel de uitdagingen kent die komen kijken bij de implementatie van nieuwe digitale toepassingen. De innovatie veroorzaakt vaak veranderingen op meerdere vlakken, niet alleen technisch, maar ook bijvoorbeeld vakinhoudelijk en organisatorisch. Bovendien spelen er vaak meerdere, en soms ook tegenstrijdige belangen. De professionals die met die nieuwe toepassingen gaan werken, moeten weten hoe ze dat moeten doen. Daarvoor is training en scholing nodig. Die moet niet alleen gericht zijn op de vaardigheden van de professionals zelf maar ook op hun vaardigheden om patiënten, cliënten en burgers te adviseren en ondersteunen bij het gebruik van digitale toepassingen.”
Relevante innovatie
Dr. Job van ’t Veer is sinds 2004 verbonden aan NHL Stenden en begon ooit als docent. Van daaruit ontwikkelde hij zich eerst tot associate lector en vervolgens lector. Ook als associate lector hield Van ’t Veer zich al bezig met digitale innovatie in zorg en welzijn en werkte hij met verschillende organisaties aan duurzame oplossingen in de praktijk. Een voorbeeld daarvan is het SOVATASS project waarbij het lectoraat in nauwe samenwerking met de praktijk een reeks serious games ontwikkelde, gericht op het stimuleren van sociale vaardigheden bij kinderen met autisme. Of project FAITH, waar met een breed netwerk van zorgorganisaties onderzoek en innovatie plaatsvindt gericht op kwetsbare doelgroepen, zoals mensen met dementie of een verstandelijke beperking of chronische pijn.
Het lectoraat heeft een uitgebreid netwerk en goede contacten met het (regionale) werkveld, overheden, de creatieve industrie en andere kennis- en onderwijsinstellingen, en zal zich ook in de toekomst blijven inzetten voor het realiseren van zinvolle digitale toepassingen en de adoptie daarvan in de praktijk. De actualiteit van het thema en de maatschappelijke relevantie vragen daar ook om.