“Wij zijn de gids voor de toeristische sector op weg naar 2050”

Welke maatregelen moet de branche nemen om klimaatneutraal te worden?

In 2030 moet de toeristische sector 50% minder broeikasgassen uitstoten. In 2050 is het doel zelfs dat de branche volledig klimaatneutraal is. “Een flinke uitdaging”, beaamt Jasper Heslinga, onderzoeker bij het European Tourism Futures Institute (ETFI) van NHL Stenden. “Deze doelstellingen zijn vorig jaar tijdens de toerismetop in Glasgow afgesproken. Maar een lijst met effectieve en concrete maatregelen hoe de sector dat moet bereiken, ontbreekt. Vandaar dat wij concrete acties testen en een routekaart ontwikkelen richting 2050.”

Dit jaar is op Wereldtoerismedag gekozen voor het thema ‘Rethinking Tourism’. “Het anders nadenken over toerisme is een thema dat leeft binnen de toeristische sector”, weet Jasper. “Wereldwijd draagt toerisme voor 8% bij aan de totale uitstoot van broeikasgassen. Dat percentage zal de komende jaren alleen maar verder stijgen wanneer er niets verandert. In de sector wordt de urgentie om te verduurzamen zeker gevoeld en worden op bedrijfsniveau al stappen gezet. Van zonnedaken op accommodaties tot hotelketens die afval en voedselverspilling tot nul reduceren, maar het grote probleem blijft vliegen om naar de bestemming te komen. Deze Glasgow-doelen vragen om een wereldwijde aanpak, waarbij de sector de krachten bundelt en met gezamenlijke maatregelen en acties komt. Iedereen is het erover eens dat er iets moet gebeuren, maar de grote vraag is: wat en hoe?”

Maatregelen uittesten

Met het onderzoeksproject 'Envisioning Tourism in 2030: on target to net zero' ontwikkelen Jasper Heslinga en collega Bernadett Papp namens het ETFI samen met Breda University, het Centre of Expertise Leisure, Tourism and Hospitality (CELTH), het Nederlands Bureau voor Toerisme en Congressen (NBTC) en The Travel Foundation een tool die de noodzakelijke mix van acties en interventies in kaart brengt om in 2030 de helft minder broeikasgassen uit te stoten. “Het grootste deel van de CO₂-uitstoot in de toeristische branche wordt veroorzaakt door vliegen”, weet Jasper. “Hier valt dan ook de grootste slag te slaan. Er wordt al langere tijd gesproken over het verhogen van de vliegtax, het invoeren van accijnzen op kerosine of een maximaal aantal vliegkilometers per jaar per persoon. Alleen is het effect van al deze plannen niet doorberekend.”

Om beter inzicht te kunnen geven in de impact van de voorgestelde acties, stoppen de onderzoekers al deze optionele maatregelen in het simulatiemodel van Paul Peters, lector aan Breda University. Jasper: “Met het simulatiemodel meten we het effect op zowel uitstoot, toerisme, transport, economie als menselijk gedrag. We kunnen de maatregelen als het ware ‘testen’ om te zien wat er gebeurt. Door aan de verschillende beleidsknoppen te draaien, willen we de effecten laten zien van reizen en inzichtelijk maken wat de meest voor de hand liggende keuzes zijn voor een duurzamere wereld.”

Jasper-Heslinga
“Door aan de verschillende beleidsknoppen te draaien, willen we de effecten laten zien van reizen en inzichtelijk maken wat de meest voor de hand liggende keuzes zijn voor een duurzamere wereld.”
Jasper Heslinga
onderzoeker ETFI

Vier scenario’s

Naast maatregelen voor vliegverkeer kijken de onderzoekers ook naar andere concrete acties op weg naar een klimaatneutrale toeristische sector in 2050. Dit doen ze aan de hand van scenarioplanning. Denk aan het verbeteren en goedkoper maken van reizen met de trein, het eerlijker belasten van vliegen ten opzichte van de trein of de kansen die technologische vooruitgang biedt. “De branche heeft haar hoop vooral gevestigd op technologische oplossingen”, merkt Jasper. “Maar vliegen op waterstof of elektrisch vliegen zijn op z’n vroegst pas over twintig jaar gereed om op grote schaal te gebruiken. In de tussentijd moeten we echt andere maatregelen nemen om de uitstoot te verminderen.”

Om de branche daarvan te overtuigen, schetsen de onderzoekers vier mogelijke toekomstscenario’s, ook wel pathways genoemd. “Het scenario waarbij de overheid top down maatregelen invoert en de toeristische branche de krachten bundelt om het doel te behalen, lijkt het meest gunstige scenario”, vertelt Jasper. “In zo’n pathway schetsen we het stappenplan en de benodigde maatregelen. Volgende maand leggen we de eerste resultaten voor aan een groep vertegenwoordigers en belanghebbenden uit de sector van over de hele wereld om hierop te reflecteren. Doel is dat ze beter inzicht krijgen in wat de impact voor de voorgestelde maatregelen gaat zijn voor de sector.”

Stapje voor stapje

Het uiteindelijke onderzoeksrapport wordt gepresenteerd op de klimaatconferentie 2022 COP27 in november in Sharm-el-Sheikh (Egypte). De ambities van de onderzoekers zijn groot. “Als hogeschool kunnen we uiteraard niet zelf besluiten nemen en acties bepalen”, beseft ook Jasper. “Maar we kunnen organisaties en bedrijven wel inzicht bieden in de meest effectieve maatregelen en concrete routes om stapje voor stapje duurzamer te worden. Wij zijn als het ware de gids die de sector meeneemt op weg naar 2050.”

Meer weten over dit onderzoek?

Wil jij meer weten over dit onderzoek van het European Tourism Futures Institute? Of wil je in contact komen met Jasper en zijn collega’s over de andere onderzoeksprojecten? Kijk op de pagina van het ETFI.

Bekijk alle nieuwsberichten