Online aangejaagde verstoring van de openbare orde

Gemeenten hebben steeds vaker te maken met oproepen via sociale media die uitmonden in openbare-ordeverstoringen. Denk bijvoorbeeld aan de avondklokrellen en aan online pedojagers. Noord Holland Samen Veilig (NHSV) verzamelt samen met de onderzoeksgroep Cybersafety van NHL Stenden Hogeschool concrete ervaringen met het signaleren en interveniëren op online aangejaagde ordeverstoringen uit de regio (Noord-Holland). Deze dienen als basis voor een te ontwikkelen interventiekaart voor gemeenten.

Projectinformatie

Projectleider
Dr. Willem Bantema
Duur
April 2021 - oktober 2021

Wat is de aanleiding voor het project?

Het leeuwendeel van onze communicatie verloopt via het internet. WhatsApp, fora en social media zijn voor veel mensen niet meer weg te denken uit het dagelijks leven. Deze schaalvergroting biedt mogelijkheden en kansen, maar helaas worden dezelfde online media gebruikt om de openbare orde en veiligheid in gemeenten te verstoren. Denk hierbij aan het online verspreiden van desinformatie en de online oproepen tot (illegale) evenementen en demonstraties. Het afgelopen jaar hebben veel burgemeesters samen met de politie en OM in korte tijd moeten schakelen om mogelijke verstoringen van de openbare orde als gevolg van online oproepen tot rellen te beteugelen. De online uitingen en oproepen leiden met grote regelmaat tot maatschappelijke onrust.

Meer inzicht in wat werkt in welke omstandigheden

Om snel te kunnen handelen, is inzicht nodig in wat werkt in welke omstandigheden. Dit project draagt bij aan de ontwikkeling van een interventiekaart met actuele en concrete signalering- en handhavingsmogelijkheden tegen online aangejaagde ordeverstoringen. Het belangrijkste doel van het onderzoek is het in kaart brengen van interventies en de wijze waarop gemeenten online signalen in kaart brengen en of verzamelen binnen regio NHSV. Naast aandacht voor veel (nieuwe) gemeentelijke ervaringen op het gebied van interventies en online signalen (monitoring) zal er ook aandacht zijn voor de kennis en opvattingen van gemeentelijke stakeholders op dat gebied. Met de op onderzoek gebaseerde interventiekaart kunnen gemeenten sneller schakelen en mogelijk online aangejaagde ordeverstoringen beter signaleren en handhaven. Het project is gericht op het vergroten van (praktisch) handelingsperspectief van gemeenten bij concrete incidenten.

Projectteam

Het onderzoek wordt uitgevoerd door de Onderzoeksgroep Cybersafety van NHL Stenden Hogeschool, specifiek door Willem Bantema en Sipke de Vries.

Projectaanpak

Aan de hand van een korte vragenlijst onder relevante stakeholders binnen deelnemende gemeenten schetsen we een eerste beeld van de ervaringen die zijn opgedaan. De resultaten van de inventarisatie gebruiken we voor de focusgroep-gesprekken per specifieke gemeente. De recente onderzoeken van de onderzoeksgroep Cybersafety dienen als basis voor de inventarisatie. Naar verwachting zullen focusgroepen met circa 10 gemeenten worden gehouden. Bij die focusgroepen zijn verschillende gemeentelijke stakeholders aanwezig, zoals medewerkers Openbare Orde en Veiligheid (OOV), Communicatie, een burgemeester, een OOV-jurist en een collega met een cyberportefeuille. De resultaten uit die focusgroepen worden thematisch geanalyseerd en geven een beeld van casussen en interventies en van de omgang met online signalen door gemeenten. Het onderzoek product is een beknopte rapportage van het regionale ‘beeld’. 

Wat zijn de voornaamste (of voorlopige) resultaten?

Inzicht in:

  • nieuwe actuele casussen binnen de regio
  • bestuurlijke ervaringen
  • werkende en niet werkende interventies tegen online aangejaagde ordeverstoringen
  • veiligheid en juridische duurzaamheid van de wijze waarop gemeenten online signalen waarnemen of verzamelen

Projectpartners

  • Noord Holland Samen Veilig (NHSV)