DiaLog: argumentatieve vaardigheden voor maatschappelijke debatten

Om aan het debat over (de gevolgen van) klimaatverandering deel te kunnen nemen, is argumenteren een essentiële competentie. Argumentatieve vaardigheden zijn van belang voor de deelname aan (maatschappelijke) debatten, voor het succesvol doorlopen van een opleiding en voor een verdere persoonlijke ontwikkeling.

Wat is de aanleiding voor het project? 

Het doel van het DiaLog project is onder meer om op basis van een didactische benadering de argumentatieve vaardigheden van leerlingen (in de bovenbouw) verder te ontwikkelen en te verbeteren. Deze kan in het onderwijs in het Duits als eerste, tweede of vreemde taal ingezet worden om vraagstukken te bespreken. Goede argumentatieve vaardigheden zijn een wezenlijke voorwaarde voor succes in het onderwijs en toekomstige carrière. Daarnaast zijn deze vaardigheden essentieel voor de betrokkenheid om actief te kunnen deelnemen aan maatschappelijke vraagstukken. Voor iemand met goede (schriftelijke en mondelinge) argumentatieve vaardigheden in een tweede of vreemde taal als Duits is het bovendien mogelijk om internationaal deel te nemen aan debatten.

Welk probleem lost het project op?

Dit project heeft zich toegespitst op klimaatvragen. Het lesmateriaal is door leerkrachten uit Oostenrijk, Tsjechië en Nederland in de les getest en vervolgens op uitvoerbaarheid geëvalueerd. Het mondelinge argumenteren wordt als “brug” naar het schriftelijke argumenteren ingezet. Er worden twee lespakketten aangeboden:  

1. MonoDiaLog, waarbij leerlingen enkel vanuit hun eigen perspectief argumenteren
2. MultiDiaLog, waarbij ze in het kader van een rollenspel vanuit meerdere perspectieven deelnemen aan het debat. MultiDialog stimuleert het cognitief uitdagende vermogen van leerlingen om van perspectief te kunnen veranderen. Dit is belangrijk om over controversiële onderwerpen, zoals klimaatverandering, te kunnen debatteren.

Projectaanpak

Samen met leerkrachten uit Nederland, Oostenrijk en Tsjechië werden de ontwikkelde lespakketten uitgeprobeerd, uitgebreid geëvalueerd en bewerkt. Hiervoor namen de leerkrachten deel aan drie bijscholings- en evaluatiebijeenkomsten. In totaal waren circa 24 schoolklassen en leerkrachten bij het project betrokken.

Projectteam

• Universität Graz in Oostenrijk (Lead),
• West-Boheemse Universiteit in Pilsen, Tsjechië
• NHL Stenden Hogeschool in Groningen, Nederland

Vanuit NHL Stenden wordt het project uitgevoerd binnen de opleiding Master Leraar Duits. Vakdidactica Britta Ehrig is projectleider van DiaLog binnen NHL Stenden. Het project is gefinancieerd door Erasmus+. 

“The European Commission support for the production of this publication does not constitute an endorsement of the contents which reflects the views only of the authors, and the Commission cannot be held responsible for any use which may be made of the information contained therein." 

Wat zijn de voornaamste resultaten?

Als onderdeel van het project is een omvangrijk pakket aan les- en lerarenmateriaal ontworpen, dat gratis online beschikbaar is gesteld: 

• 18 lesmodulen over verschillende controversiële klimaatvragen (bijv. Fast-Fashion, insectenburgers, e-auto’s, klimaatvriendelijk reizen); 

• Uitgebreid lerarenmateriaal; 

• Een ‘Diagnosetool für die Sprachhandlung des Argumentierens in Lernertexten‘ 

• Een ‘reflectietool’ voor leerkrachten die in individuele of groepsopstellingen zowel een verdiepende uiteenzetting met de eigen omgang met argumentatief onderwijs als ook de ervaringen met het DiaLog materiaal mogelijk maakt; 

• Aanvullende trainingsmodulen die voor het onderwijzen van leerkrachten in opleiding kunnen worden ingezet; 

• “Radiopapers” (didactische podcasts) die informatie over de omgang met het materiaal en ook achtergrondinformatie over argumenteren via een aantrekkelijk medium overbrengen.