Eigen regie en zelfredzaamheid
Wanneer mensen met een chronische aandoening verhuizen van hun eigen huis naar een zorginstelling voor langdurige zorg (WLZ), verandert er veel. Hun dagelijkse activiteiten en betekenisvolle rollen vallen geregeld weg. Ook voor naasten en het sociale netwerk betekent dit een breuk: hun betrokkenheid neemt af zodra de zorg grotendeels wordt overgenomen door professionals.
Dat is niet alleen ingrijpend voor het welzijn, de eigen regie en zelfredzaamheid van de cliënt en diens naasten, maar legt ook extra druk op een zorgsysteem dat al onder spanning staat.
Het project wil laten zien dat er veel meer mogelijk is dan vaak wordt gedacht.
Zo hoeft een oppas-opa of -oma dat niet per se op te geven bij een verhuizing. Een fervent tuinierder kan in de zorginstelling misschien ook in de tuin helpen. En wie thuis gewend was aan levendige gesprekken over politiek of cultuur, kan in de instelling bijvoorbeeld in gesprek gaan met een medebewoner met dezelfde interesses. Soms kan een eenvoudig briefje in de lift of een oplettende zorgmedewerker al het verschil maken. Ook vriendschappen en sociale contacten van buiten hoeven niet te stoppen omdat iemand naar een zorginstelling verhuist. Zowel degene die verhuist als de sociale contacten realiseren zich dat niet altijd. Het leven gaat door, en er is vaak meer mogelijk dan gedacht.
Doel van het project
Met dit project willen we ervoor zorgen dat cliënten zoveel mogelijk hun activiteiten en betekenisvolle rollen kunnen behouden wanneer zij verhuizen naar een WLZ-instelling. Dat draagt bij aan hun welzijn, eigen regie en zelfredzaamheid en helpt tegelijk de houdbaarheid en toegankelijkheid van de zorg te versterken.
Hoe we dat doen
We ontwikkelen een nieuwe werkwijze waarin zorgverleners, cliënten en naasten samen in gesprek gaan over wat belangrijk is om te behouden bij de verhuizing. Daarbij wordt een praktische tool ontwikkeld die dit gesprek ondersteunt. De tool en werkwijze worden in co-creatie gemaakt, met actieve inbreng van cliënten(vertegenwoordigers), naasten, ervaringsdeskundigen, zorgmedewerkers, management en onderzoekers van Noorderbreedte, Thuiszorg Het Friese Land en NHL Stenden.
De rol van de thuiszorg is hierbij van toegevoegde waarde. Zij bieden vaak al langere tijd zorg, vóórdat iemand verhuist naar een zorginstelling en kennen de cliënt, gewoontes en activiteiten.
Hoewel de focus ligt op de overgang van thuis naar de WLZ-zorg, kunnen de werkwijze en tool later ook op andere momenten in de cliëntreis en binnen verschillende zorgsectoren worden ingezet.
Onderzoeksaanpak
Het project is opgezet als participatief actieonderzoek: onderzoek dat direct in de praktijk plaatsvindt en samen met alle betrokkenen wordt uitgevoerd. Het bestaat uit vijf fasen:
- Begripsverduidelijking: wat verstaan we precies onder activiteiten en betekenisvolle rollen?
- De huidige situatie in kaart brengen.
- Ontwikkeling van de nieuwe werkwijze en tool, gericht op het verlagen van drempels voor cliënt, naasten en netwerk.
- Start van implementatie en borging binnen de deelnemende organisaties.
- Evaluatie en eindrapportage, inclusief delen van de resultaten en leerervaringen.
Methoden die hierbij worden gebruikt zijn onder andere groepsgesprekken, interviews, focusgroepen, literatuuronderzoek, pilottesten en moreel beraad.
Verwachte resultaten en impact
- Een nieuwe werkwijze en ondersteunende tool die in verschillende zorgsectoren inzetbaar zijn.
- Meer behoud van betekenisvolle activiteiten en rollen van cliënten, naasten en sociale netwerken.
- Verbetering van welzijn, eigen regie en zelfredzaamheid van cliënten.
- Versterking van de toegankelijkheid en duurzaamheid van de langdurige zorg.
- Aandacht voor diversiteit
In het project wordt nadrukkelijk rekening gehouden met diversiteit in gender, culturele achtergrond en sociaaleconomische status. Verschillende waarden en normen tussen cliënten, naasten en zorgverleners worden besproken via individuele gesprekken en moreel beraad.
