Afbeelding
Negatieve lading
De beelden van de plastic soep in de Grote Oceaan staan op ons netvlies geprint. Ook het plasticafval uit de overboord geslagen containers in de Noordzee maakte begin januari maar weer eens extra duidelijk hoe groot het probleem van rondzwervend plastic is. ,,Terwijl kunststof een prachtig product is’’, vindt Rudy Folkersma. Hij durft het nog hardop te zeggen. ,,Kunststof en vooral het woord ‘plastic’ hebben een zeer negatieve lading gekregen’’, merkt hij. ,,En dat terwijl we ons geen wereld zonder kunststof voor kunnen stellen. In vrijwel alle gebruiksproducten zit kunststof. Zonder kunststof had onze wereld er heel anders uitgezien.’’
Daarmee benadrukt Folkersma een actueel dilemma: een wereld zonder kunststof. Steeds vaker gaan er stemmen op om plastic geheel in de ban te doen en op zoek te gaan naar vervangende bouwstoffen. ,,Het grootste probleem van kunststof is dat het niet wordt afgebroken door de natuur”, weet de lector. ,,Dat is tegelijkertijd juist de kracht van kunststof; het is ontzettend sterk en daardoor perfect voor jarenlang gebruik. Wat we echter zien, is dat er ontzettend veel plastic wordt toegepast voor eenmalig gebruik, terwijl kunststof juist een materiaal is voor langdurig gebruik. Denk aan rietjes, tasjes, vorkjes, bekertjes. Daarom moeten we op zoek naar andere oplossingen.’’
Lange weg
Daarbij is er keuze uit twee opties: beter recyclen of zoeken naar een biologisch (afbreekbare) variant. ,,We hebben al goede stappen gemaakt met het recyclen van kunststof”, vertelt Folkersma. ,,Maar we hebben nog een lange weg te gaan om in 2050 honderd procent circulair te zijn. Ons lectoraat werkt samen met collega's van het lectoraat Computer Vision aan een camera die verschillende soorten plastic herkent en plasticafval daardoor perfect kan scheiden. Hoe zuiverder de afvalstroom, hoe beter het eindproduct. Met de afnemende olievoorraden, die de basis vormen van kunststof, gaat het uiteindelijk lonen om te recyclen.’’
Daarnaast zijn er positieve nieuwsberichten van wetenschappers die op zoek gaan naar biologisch (afbreekbaar) plastic. ,,We kunnen nu al bioplastics maken van zetmeel, voor bijvoorbeeld de land- en tuinbouw”, vertelt Folkersma. ,,Denk aan bloempotjes die je gewoon in de grond kunt zetten, waarna ze verteren. Daarnaast werken we hard aan biogebaseerde kunststoffen. Die zijn ook gemaakt van biologische materialen, zijn niet biologisch afbreekbaar, maar kun je wel heel goed recyclen. Een voorbeeld daarvan is de PEF-fles, met een F in plaats van een T. Grote bedrijven als Coca Cola werken daar al mee.’’
Geen definitieve oplossing
Al deze nieuwe ontwikkelingen zullen de plasticsoep niet oplossen, weet ook Folkersma. ,,Maar we kunnen wel voorkomen dat deze soep nog groter wordt. Die bewustwording voel ik bij jong en oud. Recyclen is al lang geen geitenwollensokken-thema meer. De nieuwste generatie is zich er terdege van bewust dat het zoeken naar nieuwe kunststoffen een kunst op zich is.”
Rudy Folkersma is lector Duurzame Kunststoffen en Circular Plastics aan NHL Stenden Hogeschool. Het lectoraat Duurzame Kunststoffen in Emmen houdt zich bezig met biogebaseerde en bio-afbreekbare materialen. Het lectoraat Circular Plastics in Leeuwarden focust op recycling.