Afbeelding
Het herkennen van de Drèentse elementen in het taolgebroek döt wat met de eigenweerde van studenten, zöt Martijje. “Het is erkenning van je achtergrond én gef inzicht in je taolgebroek. Het is hiel logisch aj as Drent zegt: “ik ben nodig” of “beter als” in het Drèents is dat wel correct. In plaots van dat zien als taolfout, herkent ze nou “hé dat komp oet ‘t Drèents!”
En dat neemt ze weer met as ze zölf voor de klas staon want in elke baosisschoel klas zit kinder met een aandere moedertaol vertelt Martijje. “Dat kan Drèents weden maor ok Turks of Oekraïens. Studenten leert daor op een speulse manier met um te gaon. Kinder mugt groots weden op heur achtergrond. In plaots van vrogger daj allent leerde wat fout Nederlaands was, kiek we nou veul meer naor de positieve kaanten van meertaoligheid.”
‘Alle taolen kunt heur plek hebben in het underwies’
“Vanoet het lectoraat ziew meertaoligheid als een verrieking,” zegt Mirjam Günther, de net benoemde neie lector van het lectoraot Meertaoligheid & Geletterdheid. “Der weur wel ies dacht dat meertaoligheid ten koste zul gaon van het goed leren van een aandere taol maor dat is nooit bewezen. Je eigen taol is een brug naor het leren van een aandere taol. Taol is emotie en underdiel van wie oj bint, er giet zoveul meer met gepaard as allenig woordenschat en grammatica.”
Het Drèents giet Martijje an het hart, naost heur baon als docentunderzuker zingt ze ok in het Drèents maor ze mak zich soms wal zörgen over het voortbestaon van de taol. “Tot een stuk of wat jaor leden was het nog normaol um een beetie negatief te doen over het praoten in dialect. Kinder die Drèents spreuken, weurden corrigeerd. Gelukkig zie ik dat er – ook landelijk – aal positiever keken wordt naor streektaolen, het is underdiel van oes arfgoed. Hiel wat jongeren spreekt onbewust Drèents, ik vin het schier um ze te laoten zien waorof dat vandaon komp.”
Is het Drèents wel een taol?
Maor het Drèents is toch hielemaol gien taol? “Dat misverstaand heur ie vaok”, zegt Mirjam. “Het Drèents is ien van de varianten van het Nedersaksisch en dat is een officiële taol. Het is uniek in Nederlaand dat oeze Pabo dat aanbödt. En dat neemt studenten weer met de klas in. Het is niet meer: ik leer jou dizze taol. Maor wieder kieken en op een speulse manier umgaon met alle moedertaolen in een klas. De veuroordielen over regionale taolen en aandere moedertaolen probeer wij as lectoraot positief um te dreien en dat geef we oeze studenten met: stao open veur het Drèents of welke taol dan ok. De taol in een regio döt dertoe en daor maj as schoel aandacht an besteden. Niet iederien wet dat, daorum geef wij ook veurlichting en tips veur baosisschoelen.”
Meer weten over het lectoraot Meertaoligheid? Kiek dan hier!
Dr. Mirjam Günther is lector van het Lectoraat Meertaoligheid & Geletterdheid bij NHL Stenden hogeschool. Heur specialismen bint meertaoligheid en meertalig underwies – waorunder streek- en buurtaolen -, leeggeletterdheid en tweetaolige geletterdheid. Daornaost verzörgt ze underwies en professionaliseringstrajecten op het gebied van meertaoligheid veur de Pabo, schoelen en bibliotheken. Ook is ze veurzitter van Levende Taolen Nedersaksisch.
Martijje Lubbers is underzuker bij het lectoraot Meertaoligheid & Geletterdheid en docent Drèents en muziek op de Pabo in Emmen. Daornaost is ze zangeres en zingt ze jazz en blues veural in het Drèents. Op heur naom staon inmiddels zes albums, columns in het tiedschrift Zinnig en ien boek. Naost muziek veur volwassenen schref en componeert ze ook (Drèentse) muziek veur kinder.
Nederlandse vertaling:
Drents; een vak apart
Als je kinderen in groep 3 vraagt: ‘wie kan Drents’? Dan steken ze vol trots hun hand op. Bij Pabo-studenten is dat anders merkt docent Drents bij NHL Stenden Martijje Lubbers. “Studenten met Drentse roots zijn er vaak op gewezen dat ze veel taalfouten maken en ze spreken in tegenstelling tot hun ouders niet vaak dialect. Maar veel van die zogenaamde ‘fouten’ zijn in het Drents wel goed!”
Het herkennen van de Drentse elementen in het taalgebruik dat doet iets met de eigenwaarde van studenten, ziet Martijje. “Het is erkenning van je achtergrond én geeft inzicht in je taalgebruik. Het is heel logisch als je als Drent zegt: “ik ben nodig” of “beter als” in het Drents is dat wel correct. In plaats van dat zien als taalfout, herkennen ze nu “hé dat komt uit het Drents!”
En dat nemen ze weer mee als ze zelf voor de klas staan want in elke basisschool klas zitten kinderen met een andere moedertaal vertelt Martijje. “Dat kan Drents zijn maar ook Turks of Oekraïens. Studenten leren daar op een speelse manier mee om te gaan. Kinderen mogen trots zijn op hun achtergrond. In plaats van vroeger dat je alleen leerde wat fout Nederlands was, kijken we nu veel meer naar de positieve kanten van meertaligheid.”
‘Alle talen kunnen hun plek hebben in het onderwijs’
“Vanuit het lectoraat zien we meertaligheid als een verrijking,” zegt Mirjam Günther, de net benoemde nieuwe lector van het lectoraat Meertaligheid & Geletterdheid. “Er werd wel eens gedacht dat meertaligheid ten koste zou gaan van het goed leren van een andere taal maar dat is nooit bewezen. Je eigen taal is een brug naar het leren van een andere taal. Taal is emotie en onderdeel van wie je bent, er gaat zoveel meer mee gepaard dan alleen woordenschat en grammatica.”
Het Drents gaat Martijje aan het hart, naast haar baan als docentonderzoeker zingt ze ook in het Drents maar ze maakt zich soms wel zorgen over het voortbestaan van de taal. “Tot een aantal jaren geleden was het nog normaal om een beetje negatief te doen over het praten in dialect. Kinderen die Drents spraken, werden gecorrigeerd. Gelukkig zie ik dat er – ook landelijk – steeds positiever wordt gekeken naar streektalen, het is onderdeel van ons erfgoed. Heel veel jongeren spreken onbewust Drents, ik vind het mooi om ze te laten zien waar dat vandaan komt.”
Is het Drents wel een taal?
Maar het Drents is toch helemaal geen taal? “Dat is een veelgehoord misverstand”, zegt Mirjam. “Het Drents is één van de varianten van het Nedersaksisch en dat is een officiële taal. Het is uniek in Nederland dat onze Pabo dat aanbiedt. En dat nemen studenten weer mee de klas in. Het is niet meer: ik leer jou deze taal. Maar verder kijken en op een speelse manier omgaan met alle moedertalen in een klas. De vooroordelen over regionale talen andere moedertalen proberen wij als lectoraat positief om te draaien en dat geven we onze studenten mee: sta open voor het Drents of welke taal dan ook. De taal in een regio doet ertoe en daar mag je als school aandacht aan besteden. Niet iedereen weet dat daarom geven wij ook voorlichting en tips voor basisscholen.”
Meer weten over het lectoraat Meertaligheid? Kijk dan hier!
Dr. Mirjam Günther is lector van het Lectoraat Meertaligheid & Geletterdheid bij NHL Stenden hogeschool. Haar specialismen zijn meertaligheid en meertalig onderwijs – waaronder streek- en buurtalen -, laaggeletterdheid en tweetalige geletterdheid. Daarnaast verzorgt ze onderwijs en professionaliseringstrajecten op het gebied van meertaligheid voor de Pabo, scholen en bibliotheken. Ook is ze voorzitter van Levende Talen Nedersaksisch.
Martijje Lubbers is onderzoeker bij het lectoraat Meertaligheid & Geletterdheid en docent Drents en muziek op de Pabo in Emmen. Daarnaast is ze zangeres en zingt ze jazz en blues vooral in het Drents. Op haar naam staan inmiddels zes albums, columns in het tijdschrift Zinnig en één boek. Naast muziek voor volwassenen schrijft en componeert ze ook (Drentse) muziek voor kinderen.
Drentse vertaling door Martijje Lubbers. Foto van Martijje is gemaakt door Wendelien Mulder.