Afbeelding
atelier-ooststellingwerf-foto-januari-21

Atelier gemeente Ooststellingwerf

Samen met inwoners en organisaties stelde de gemeente Ooststellingwerf in 2019 de ‘Visie op Samenleven’ op. Goed samen leven is volgens de gemeente een meerjarig proces van samen ontdekken en leren. In het Atelier Sociaal Domein Ooststellingwerf gingen studenten van verschillende opleidingen aan de slag met drie onderwerpen die een rol spelen in dat proces. Design Thinking, de methode die zij voor hun onderzoek gebruikten, sluit mooi aan op de visie van de gemeente. Hierin staat de mens centraal.

Ouderen met een alcoholprobleem in beeld

Studenten van de opleiding Verslavingszorg wilden de relatie tussen alcoholgebruik en eenzaamheid bij 55+’ers onderzoeken. Al snel kwamen zij er echter achter dat het goed in beeld krijgen van de doelgroep een onderzoek op zichzelf was. De studenten verlegden daarom het accent naar de vraag hoe die groep te vinden en bereiken (de empathizefase in Design Thinking).

De studenten gaven de gemeente als aanbeveling mee verder onderzoek te doen om de doelgroep en de behoeften goed in beeld te brengen. Ook is het goed om uit te zoeken of de dorpen, bijvoorbeeld door de dorpsbelangen, zelf al in voorzien of dat de gemeente hierin zelf nog actie kan ondernemen. Belangrijk is daarbij volgens de studenten in ieder geval dat informatie over het aanbod niet alleen online wordt aangeboden, maar ook met flyers en posters, dat deze informatie ook herhaaldelijk moet worden aangeboden om de doelgroep te bereiken en dat de toon niet belerend zou moeten zijn, maar dat ouderen weten dat er voor hen iets te halen is.

Participatie vanuit drie invalshoeken

In de ‘Visie op Samenleven’ van de gemeente Ooststellingwerf is meedoen een sleutelwoord. Drie studenten onderzochten in hun atelier vanuit verschillende invalshoeken hoe dit kan worden bevorderd. Daarbij maakten ze gebruik van elkaars onderzoeksresultaten.

Tekort aan bestuursleden

Bart richtte zich in zijn onderzoek vanuit de opleiding Social Work op de vraag wat verenigingen kunnen doen om nieuwe bestuursleden te werven. Al direct na het begin van zijn onderzoek, merkte hij hoe nijpend het probleem is. Als aanbeveling geeft hij Ooststellingwerf mee studenten in een volgend atelier uit te laten zoeken of er best practices zijn uit andere gemeenten. Ook is het volgens hem interessant om te onderzoeken of er nieuwe manieren van besturen denkbaar zijn, die kunnen bijdragen aan het oplossen van het tekort aan bestuursleden.

Sport verbreden

Ook Sam doet de opleiding Social Work. Als actief sporter wilde hij kijken wat sport kan betekenen voor de positieve gezondheid van ouderen in de gemeente. Niet alleen omdat je van sporten en bewegen fitter blijft en het zingeving geeft, maar ook als middel voor ontmoetingen. Er gebeurt al erg veel op dit gebied in de gemeente, ontdekte hij bij zijn eerste inventarisatie. Maar met dit uitgebreide aanbod wordt vooral een doelgroep bereikt die al fit is. Hij spitste zijn onderzoek daarom toe op de vraag hoe ook minder fitte oudere kan worden bereikt.

Laaggeletterdheid en zorg

De laaggeletterdheid neemt toe. Als student Verpleegkunde was Paula vooral geïnteresseerd in hoe dit het gebruik van de gezondheidszorg in Ooststellingwerf beïnvloedt. Om de doelgroep goed in beeld te krijgen, ging ze met verschillende professionals in gesprek, onder wie een medewerker van de bibliotheek en een wijkverpleegkundige.

Regelingen en minima

Ook Anja en Harm richtten zich in hun onderzoek op een doelgroep die lastig in beeld te krijgen is: ouderen die aanspraak kunnen maken op minimaregelingen. Veel ouderen die hier recht op hebben, doen geen beroep op deze regelingen. De vraag die Anja en Harm wilden beantwoorden was hoe het gebruik kan worden gestimuleerd. Zij begonnen hun zoektocht naar de doelgroep bij de voedselbank en Humanitas. De eerste bleek de doelgroep niet te kennen. Ook Humanitas heeft de doelgroep niet direct in beeld. Zij adviseerde de studenten wel het woord armoede in hun verdere onderzoek te mijden, omdat dit kan stigmatiseren en daarmee deelname aan onderzoek kan beperken.

Afbeelding
atelier-ooststellingwerf

Eenzaamheid onder jongeren

Met behulp van Design Thinking onderzochten studenten hoe positieve gezondheid een rol kan spelen in het verminderen van middelengebruik en het terugdringen van eenzaamheid. Wat is er nodig om eenzaamheid onder jongeren van 13 tot 18 jaar te verminderen en hen meer positieve gezondheid te laten ervaren? Op deze, door de gemeente gestelde vraag, probeerden studenten Trijntje Hoonstra (Social Work) en Nikita de Haan (Verpleegkunde) antwoord te vinden. Daarvoor verdeelden ze de taken. Nikita onderzocht vooral de factoren die eenzaamheid veroorzaken en dus risicofactoren zijn. Trijntje keek vooral naar wat eenzaamheid voor jongeren betekent en welke oplossingen zij zelf zien.

Ouderparticipatie en ouderbetrokkenheid

Obs de Stelling in Makkinga zou graag zien dat meer ouders de ouderenavonden van de school bezoeken. De ervaring leert immers dat ouders die ouderenavonden bezoeken eerder participeren in de Medezegenschapsraad of de Ouderschap vereniging. Bovendien wordt op deze avonden uitleg gegeven over de ouderbijdrage. Ook dat vindt de school belangrijk.

Drie studenten van de opleiding Social Work deden op de basisschool onderzoek naar bruikbare interventies. Daar kwamen drie ideeën uit, met als grootst gemene deler samen met ouders iets doen wat in de school kan worden gebruikt. Ze keken ook naar andere manieren om ouders meer te betrekken. Hiervoor bedachten ze onder meer een koffiemoment en een beroependag waarop ouders over hun beroep komen vertellen. Het koffiemoment viel af. Over de beroependag is de school enthousiast. Wel wilde ze er graag een beroepen- en hobbydag van maken om niemand buiten te sluiten en sociale inclusie te bevorderen.

Verminderen middelengebruik met behulp van positieve gezondheid en het IJslands model

Eind jaren ’90 gebruikten IJslandse jongeren bovengemiddeld veel genotsmiddelen. De overheid besloot tot een serieuze aanpak. Die bestond onder meer bestond uit het invoeren van een avondklok voor de jeugd, het vergroten van de betrokkenheid van ouders en het organiseren vrijetijdsbesteding voor jongeren. De aanpak bleek een succes en staat sindsdien bekend als het IJslands model.

De gemeente Ooststellingwerf wilde weten of dit model, in combinatie met de positieve gezondheid waarop zij al langer inzet, ook voor haar interessant kan zijn. Studenten van de minor Verslavingskunde en de opleiding Bestuurskunde gingen hiermee aan de slag. De eersten ondervroegen de jongeren (van 12 tot 18 jaar), waarvoor zij onder meer op pad gingen met jongerenwerkers van Scala.

Om maatwerk te kunnen leveren, zou de gemeente beter zicht moeten krijgen op wat jongeren nu echt willen, concludeerden de studenten. Daar ontbreekt het nog aan. Zij adviseren de gemeente met jongeren in gesprek te gaan. Bijvoorbeeld in brainstormsessies of via een spel. Ander advies is vooral ook gebruik te maken van de goede relatie die de jongerenwerkers van Scala met de jeugd onderhouden.