Afbeelding
3M project header
Afbeelding
3M project header

Meer kansen Met Meertaligheid (3M)

Projectleider
Joana Duarte
Looptijd
2017 t/m 2021
Domeinen
Educatie

Het 3M-project richtte zich op leerkrachten in het basisonderwijs die meertaligheid wilden integreren in hun onderwijspraktijk. Leerkrachten krijgen steeds meer te maken met meertaligheid in de klas en zijn zich vaak bewust van de voordelen hiervan. Ze weten vaak alleen niet goed hoe ze al die talen kunnen benutten in hun specifieke setting. Binnen het 3M-project hebben onderzoekers en leerkrachten samen activiteiten ontwikkeld om meer kansen met meertaligheid in de klas te benutten. 

Wat is de aanleiding voor het project?

Leerkrachten op de basisschool worden steeds vaker geconfronteerd met leerlingen die thuis een andere taal spreken dan het Nederlands. Daarnaast starten steeds meer basisscholen al op jonge leeftijd met het aanbieden van Engels, en zijn bassischolen in de provincie Fryslân verplicht het Fries aan te bieden. Er is dus een variatie aan talen waarmee basisschoolleerkrachten geconfronteerd worden, maar zij weten niet altijd hoe ze het beste met al deze talen aan de slag kunnen in hun onderwijspraktijk. De vragen van de scholen en leerkrachten over meertaligheid, zoals ‘Hoe integreren we een vreemde taal in ons huidige drietalige onderwijs zonder zelf de taal te spreken?’ vormden de start van het 3M-project. 

Welk probleem lost het project op?

Leerkrachten zijn vaak onzeker over hoe zij met meertaligheid in de klas om kunnen gaan. In een samenwerking tussen scholen, leerkrachten, pabostudenten en onderzoekers zijn activiteiten ontwikkeld waarmee leerkrachten en leerlingen aan de slag kunnen met meertaligheid. Hiermee wilden we bereiken dat: 

  • de taalscheiding tussen de voertalen in het onderwijs (Nederlands, Engels, Fries) verminderd zou worden; 

  • migrantentalen (Arabisch, Turks, Pools, etc.) meer gewaardeerd zouden worden; 

  • andere talen dan het Nederlands meer gebruikt zouden worden in de klas. 

Projectteam

  • Joana Duarte (projectleider) 
  • Mirjam Günther-Van der Meij (projectleider) 
  • Frans Hiddink (docentonderzoeker) 
  • Maaike Pulles (docentonderzoeker) 
  • Laura Nap (docentonderzoeker) 
  • Linde Kootstra (docentonderzoeker) 
  • Albert Walsweer (docentonderzoeker) 
  • Suzanne Dekker (promovenda) 
  • Dirkje Elgersma (projectondersteuner) 
  • Douwe Runia (projectondersteuner) 
  • Ilona Jankowska (studentassistent Pools) 
  • Doaa Abdul Hussain (studentassistent Arabisch) 
  • Hessel Yntema (studentassistent Fries/Engels) 
  • Wendy Dijkstra (studentassistent) 
  • Mirthe Nutma (studentassistent) 
  • Laura Ottens (studentassistent) 

Studenten van de Pabo zijn bij het project betrokken geweest als studentassistent of binnen het leergebied Taal & Identiteit. Zij hebben hierbij meegewerkt aan de ontwikkeling van activiteiten en aan het onderzoek naar de uitvoering van de activiteiten.

Projectaanpak

Het 3M-project bestond uit twee fasen. In fase 1 hebben onderzoekers en studenten samen met 8 scholen meertalige activiteiten ontwikkeld. Hiervoor werd een bottom-up benadering gebruikt, waarbij uitgegaan werd van de vragen en ideeën vanuit de onderwijspraktijk. De activiteiten werden op deze scholen geïmplementeerd en vervolgens geëvalueerd en geoptimaliseerd. In fase 2 zijn dezelfde activiteiten door 6 andere scholen geïmplementeerd en opnieuw geëvalueerd. Bij deze scholen werd ook onderzoek gedaan naar de implementatie van de activiteiten door te kijken naar het gebruik van meertalige didactische benaderingen en de interactie in de klas (klassikaal en tussen leerlingen onderling). De helft van de leerkrachten volgden in fase 2 een begeleidingsprogramma waarin zij extra ondersteund werden bij het implementeren van de activiteiten. 

Voornaamste resultaten

De ontwikkelde activiteiten zijn voor iedereen toegankelijk via de toolbox met bijna 100 meertalige activiteiten. Kennisclips en voorbeeldvideo’s van meertalige lessen zijn binnenkort te vinden in de toolbox voor verdere informatie en inspiratie. 

E-3M is een digitale leeromgeving voor leerlingen in groep 5 en 6 waarin de thema’s natuur (vogels) en techniek (bruggen) in zes verschillende talen te behandelen zijn.

Het onderzoek dat tijdens het project is uitgevoerd, laat zien dat: 

  • (jonge) kinderen al duidelijke taalattitudes en taalhiërarchieën hebben, maar dat deze te beïnvloeden zijn door middel van een didactiek die open staat voor alle vormen van meertaligheid; 

  • leerkrachten, ondanks een positieve grondhouding ten opzichte van meertaligheid, tijd en reflectieruimte nodig hebben om zich de praktische vaardigheden eigen te maken die nodig zijn om een meertalige didactiek te kunnen implementeren. 

Het 3M-project heeft de tweede prijs en publieksprijs van het Europees Talenlabel 2019 gewonnen, en de derde prijs van de RAAK-award 2021.