Afbeelding
Wat is de aanleiding voor het project?
Verpleegkundig leiderschap geldt als een belangrijke competentie in de ontwikkeling van de beroepsgroep ten gunste van goede zorg en is ondersteunend aan het behoud van verpleegkundigen. Het meerjarig project Verpleegkundig leiderschap in de ziekenhuispraktijk vindt plaats in het topklinisch ziekenhuis Medisch Centrum Leeuwarden (MCL). Het onderzoeksprogramma heeft de beleving van verpleegkundigen over wat leiderschap betekent, de toepassing van leiderschap in concreet verpleegkundig handelen en hun eigen inschatting over leiderschapscompetenties in kaart gebracht. Voor het eerst zijn verpleegkundigen zelf bevraagd op wat zij onder verpleegkundig leiderschap verstaan en hoe ze daar invulling aan geven in de dagelijkse praktijk. De belangrijkste doelstellingen waren daarnaast gericht op bewustwording en de ondersteuning van de ontwikkeling van verpleegkundig leiderschap. Er zijn hulpmiddelen gemaakt zoals (virtuele) voorbeeldsituaties op basis van de onderzoeksresultaten en een verklarende poster Verpleegkundig Leiderschap.
Projectaanpak
Tussen 2020 en 2022 zijn met behulp van studenten van de opleiding Verpleegkunde van NHL Stenden Hogeschool verpleegkundigen van diverse afdelingen in het MCL geïnterviewd. Tevens zijn de uitkomsten van zelfbeoordeling van 435 verpleegkundigen over hun eigen functioneren verwerkt. In het onderzoek komt naar voren dat verpleegkundig leiderschap volgens verpleegkundigen zelf ‘samenwerken vanuit deskundigheid voor goede zorg’ betekent en dat de verpleegkundige vanaf het begin met de patiënt in gesprek gaat. Door in de schoenen van de patiënt te gaan staan, kijkt de verpleegkundige over de grenzen van het ziekenhuis heen. Vragen zoals: ‘Wat heeft de patiënt thuis en/of in andere zorgorganisaties nodig?’, blijken heel relevant. Het is belangrijk dat de verpleegkundige beroepsgroep de samenwerking met andere zorgverleners in Fryslân voor ogen houdt en van elkaar weet hoe verpleegkundig werk er in verschillende settings uitziet. Daarnaast is het van belang zich te verplaatsen in de ketenzorg. Dat helpt ook om mensen voor het vak te behouden.
Voornaamste opbrengsten en resultaten
De drie belangrijkste aanbevelingen zijn volgens lector Margreet van der Cingel:
- Toon moed & initiatief: ‘Kom in actie en durf op te komen voor het belang van de patiënt en de kwaliteit van zorg. Dat gebeurt wel, maar kan nog beter op de werkvloer.’
- Houd je kennis op peil: ‘Kennis is macht. Je wordt een stuk serieuzer genomen als je weet waar je het over hebt. Zo kun je namelijk altijd je eigen handelen onderbouwen.’
- Bundel de krachten: ‘In de zorg heb je verschillende soorten kennis en kennisniveaus in diverse functies. Zo zijn er beginnend verpleegkundigen met nieuwe kennis en (nog) weinig ervaring of mensen die al langer in het vak zitten met veel ervaring. Het is belangrijk om de kennis van verschillende verpleegkundigen samen te brengen en van elkaar te leren.’
Het onderzoeksprogramma Verpleegkundig leiderschap in de ziekenhuispraktijk heeft geresulteerd in een model dat bondig is vervat in de poster Verpleegkundig leiderschap. Het lectoraat ontwikkelt tevens hulpmiddelen voor het gebruik van het model en het toepassen van leiderschap in de praktijk.
"Leren op de werkvloer vanuit de motivatie om goede zorg te leveren is effectief. Daarbij is het beter te focussen op wat werkt en te benoemen wat successen en goede voorbeelden zijn. Vanuit een fijne sfeer op de werkvloer kan iedereen met trots het prachtige beroep van verpleegkundige blijven uitoefenen." Margreet van der Cingel
