Effecten verhoging btw-tarief voor de hotelsector
Dit onderzoeksproject brengt de economische en maatschappelijke gevolgen in kaart van de geplande BTW-verhoging op hotelovernachtingen in Nederland. Door de werkelijke impact op omzet, werkgelegenheid en overheidsinkomen te kwantificeren, dragen we bij aan een beter onderbouwd beleid met speciale aandacht voor regionale verschillen.
Wat is de aanleiding voor het project?
De Nederlandse overheid is van plan om de BTW op hotelovernachtingen te verhogen van 9% naar 21%. Hiermee wil de overheid de belastinginkomsten verhogen en het belastingstelsel vereenvoudigen. De hotelbranche vreest echter voor aanzienlijke negatieve gevolgen voor werkgelegenheid, investeringen en regionale economieën.
Er bestaat veel onzekerheid over de werkelijke impact van deze belastingmaatregel. Zijn de geraamde extra belastinginkomsten realistisch? Wat zijn de onbedoelde gevolgen voor toerisme, lokale bestedingen en de marges van hotels? En wegen de fiscale voordelen wel op tegen de potentiële maatschappelijke en regionale economische kosten, vooral in prijsgevoelige gebieden of regio's die sterk afhankelijk zijn van toerisme?
In opdracht van Koninklijke Horeca Nederland is dit onderzoek opgezet om deze effecten te modelleren en beter te begrijpen. Zo willen we bijdragen aan een gefundeerd publiek debat en beleidsoverwegingen met onafhankelijke, datagestuurde analyse.
Projectteam
Het onderzoek is uitgevoerd door Decisio en het Centre of Expertise Leisure, Tourism & Hospitality (CELTH), waarbij NHL Stenden als kennispartner betrokken is. Het projectteam bestond uit:
- Sasja Vermeulen
- Freek Lier
- Menno de Pater
- John Hornby
- Sander ten Hove
De samenwerking combineerde economische modelleringsexpertise met praktijkinzichten uit de hospitalitybranche. Door deze interdisciplinaire aanpak kon het team zowel de economische mechanismen als de praktische bedrijfsrealiteit meenemen in de analyse.
Studenten van verschillende opleidingen hebben bijgedragen aan het verzamelen van data en het in kaart brengen van regionale verschillen, waardoor zij praktijkervaring opdeden met economisch onderzoek en beleidsanalyse.
Hoe pakt het projectteam dat aan?
Voor dit onderzoek is een macro-economisch impactmodel ontwikkeld dat simuleert hoe hoteliers en toeristen reageren op prijsstijgingen. Hierbij zijn verschillende factoren meegenomen:
- Prijselasticiteit: Hoe gevoelig zijn verschillende soorten gasten voor prijsveranderingen?
- Regionale verschillen: Wat zijn de effecten in verschillende delen van Nederland?
- Gastsamenstelling: Wat is de impact op zakelijke versus recreatieve gasten?
Er zijn verschillende scenario's getest om de gevoeligheid van het model te bepalen. De resultaten zijn gevalideerd aan de hand van wetenschappelijke literatuur en de officiële aannames van de overheid.
Het rapport biedt zowel landelijke als regionale schattingen van de belastingeffecten, omzetverlies en werkgelegenheidseffecten. Door deze gedetailleerde aanpak ontstaat een genuanceerd beeld van de gevolgen van de BTW-verhoging.
Wat zijn de voornaamste (of voorlopige) resultaten?
De BTW-verhoging levert naar verwachting €250 miljoen op voor de overheid – €114 miljoen minder dan geraamd – terwijl het Nederlandse bedrijfsleven ongeveer €391 miljoen aan omzet verliest. De marges van hotels zullen naar verwachting met 35% dalen, waarbij kleinere, op toeristen gerichte hotels in grensregio's het hardst worden getroffen.
Andere belangrijke bevindingen zijn:
- Regionale economieën kunnen €220 miljoen aan indirecte omzet verliezen door verminderde toeristische bestedingen
- De maatschappelijke rol van hotels, vooral in landelijke en historische gebieden, komt onder druk te staan
- Er zijn aanzienlijke verschillen tussen regio's, met grotere impact in grensstreken en toeristische gebieden
- De werkgelegenheid in de sector zal afnemen, wat vooral gevolgen heeft voor praktisch geschoold personeel
Het onderzoek toont aan dat de BTW-verhoging verdergaande gevolgen heeft dan alleen de directe effecten op de hotelbranche. De maatregel raakt aan bredere economische en maatschappelijke belangen, vooral in regio's waar toerisme een belangrijke economische pijler is.
