Afbeelding
Wil je toch liever luisteren? Check onze podcast.
Verkeerde diagnose, verkeerde hulp
“Door het gebrek aan herkenning hebben waarschijnlijk veel hoogbegaafde studenten een verkeerde diagnose”, zegt Marjorein. “Ze krijgen bijvoorbeeld de diagnose ADHD of autisme, terwijl dat eigenlijk helemaal niet het geval is. Een van mijn studenten ontdekte pas in haar derde studiejaar dat ze hoogbegaafd was. Geen enkel labeltje paste haar en ze had veel moeite om zichzelf te begrijpen. Lange tijd had ze daardoor veel last van depressies. Pas nadat ze ontdekte dat ze hoogbegaafd is, vielen de puzzelstukjes op hun plek.”
Rouwproces
“Als ik hier twintig jaar geleden achter was gekomen, hoe had mijn leven er dan uitgezien?” Die gedachte spookt soms door het hoofd van de 37-jarige Jeroen Bax, deeltijdstudent Omgangskunde bij NHL Stenden, docent op het mbo en ervaringsdeskundige. Hij ontdekte pas later in zijn leven dat hij hoogbegaafd is. Een ontdekking die z’n leven op zijn kop zette, maar hem ook eindelijk de erkenning gaf die hij nodig had. Jeroen is daarin geen uitzondering. “Veel mensen die pas op latere leeftijd ontdekken dat ze hoogbegaafd zijn, gaan door een soort rouwproces”, zegt Marjorein. “Ze moeten vrede krijgen met het idee dat ze misschien een hoop leed bespaard was gebleven als ze het eerder had geweten, en dat is lastig.”
Anders denken, anders leren
Hoogbegaafdheid moet daarom eerder als zodanig worden herkend, vindt Marjorein. “Gebeurt dat niet, dan krijgen hoogbegaafde studenten niet de juiste tools en ligt het risico van mentale klachten en afhaken op de loer.” De grote misvatting dat hoogbegaafden slim zijn en daarom geen hulp nodig hebben, ligt volgens Marjorein daaraan ten grondslag. “Hoogbegaafden hebben het vermogen om complexe zaken op een andere manier aan te vliegen. Komen ze een probleem tegen, dan nemen ze liever een omweg dan dat ze de skills leren om het probleem op de meer gebruikelijke manier te lossen. Ze hebben dus eigenlijk een hele andere leercurve. En als ze daar niet bij worden ondersteund, dan kan het zijn dat ze vroegtijdig afhaken en zelfs met hun studie stoppen.”
Hardnekkig patroon
Dat patroon is iets wat Jeroen maar al te goed herkent. Hij stopte vier keer met een opleiding omdat hij bepaalde vaardigheden niet had ontwikkeld. “Ik vond presenteren heel spannend en probeerde daar altijd onderuit te komen. Als dat niet lukte, stopte ik gewoon met een opleiding. Het presenteren onder de knie krijgen, deed ik liever niet. Eigenlijk zonde, want daarmee ging ook mijn potentieel verloren.”
Eerder herkennen
Jeroen zijn verhaal staat niet op zichzelf. “We merken dat meer hoogbegaafde studenten worstelen met hun studie en soms zelfs vroegtijdig stoppen”, zegt Marjorein. Ze kampen vaak met een andere manier van informatieverwerking, perfectionisme, faalangst, hooggevoeligheid, eenzaamheid en somberheid. “Bij NHL Stenden organiseren we trainingen waarbij we studenten ondersteunen in hun unieke behoefte. Ook helpen we docenten signalen van hoogbegaafdheid op te pikken en hoogbegaafde studenten effectief te begeleiden. Want als we eerder signaleren en de juiste hulp kunnen bieden, dan denk ik dat veel meer studenten hun opleiding gaan halen.”
De juiste ondersteuning
Ook Jeroen deed mee aan zo’n training. "Voor het eerst voelde ik dat ik op dezelfde golflengte zat met anderen,” zegt hij. “Door de training kreeg ik eindelijk een soort gebruiksaanwijzing voor mezelf en leerde ik andere mensen kennen die op dezelfde manier denken en doen als ik. Het zorgde echt voor een stukje erkenning en zorgt ervoor dat ik in de toekomst mijn potentieel wel optimaal kan benutten.”
Toekomst
Het vakgebied hoogbegaafdheid is nog jong. Pas zo'n 25 jaar wordt er in Nederland serieus onderzoek naar gedaan. Maar er is vooruitgang. Marjorein: "Hoogbegaafdheid is geen diagnose. Het is een kenmerk van wie je bent, veel meer dan alleen intelligentie. Het is iets moois dat je op een positieve manier kunt inzetten, mits het op tijd herkend wordt. Ik hoor vaak van studenten ‘had ik dit maar eerder geweten, dan had ik het misschien niet zo zwaar gehad.’ En precies voor die studenten zetten we ons in. Als we hoogbegaafde studenten beter herkennen en ondersteunen bij hun specifieke onderwijsbehoefte, kunnen ook zij floreren en met plezier studeren. En daar is het volgens mij hoog tijd voor.”
Marjorein van Houten is, naast Marjolijn Rijnberg, een van de twee hoogbegaafdheidsexperts bij NHL Stenden. Ook is ze ervaringsdeskundige en projectleider hoogbegaafdheid. Ze focust zich op het begeleiden van hoogbegaafde studenten. Wil je meer weten over hoogbegaafdheid of over het herkennen, begeleiden en ondersteunen van hoogbegaafde studenten? Neem dan contact op via hoogbegaafdheid@nhlstenden.com.
